กำลังเสือโคร่ง ช่วยบำรุงกำลัง

กำลังเสือโคร่งเป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ เปลือกแก่แตกออกเป็นชั้นๆ คล้ายกระดาษ มีกลิ่นหอมเย็นคล้ายน้ำมันมวย ใบเดี่ยวรูปไข่หรือรูปไข่แกมรูปหอก ขอบใบจักฟันเลื่อยซ้อน ก้านใบและช่อดอกมีขนสีเหลืองหรือสีน้ำตาลปกคลุม หูใบเป็นรูปสามเหลี่ยมหรือแคบ ดอกออกเป็นช่อแบบหางกระรอก บริเวณง่ามใบ 2 – 5 ช่อ ผลแบนเล็ก มีปีกบางโปร่งแสงอยู่สองข้าง

ชื่อวิทยาศาสตร์ Strychnos axillaris Colebr.
ชื่อพ้อง Strychnos chloropetala A.W. Hill., Strychnos plumosa A.W. Hill.
ชื่อวงศ์ Strychnaceae (Loganaceae)
ชื่ออื่นๆ ขวากไก่ หนามเข็ม (ชัยภูมิ) ขอเบ็ด (หนองคาย) ขี้แรด (ปราจีนบุรี) เขี้ยวงู (ชุมพร) ตึ่ง เครือดำตัวแม่ (ลำปาง)เบน เบนขอ (ตะวันออกเฉียงเหนือ) เล็บครุฑ (จันทบุรี) เล็บรอก (พัทลุง) หมากตาไก้ (เลย)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้พุ่มรอเลื้อย หรือไม้เถาขนาดใหญ่ ลำต้นสีเขียวอมเทาถึงน้ำตาล หรือน้ำตาลอมดำ กลมหรือเป็นเหลี่ยม ไม่มีช่องอากาศ มีหนามที่ง่ามใบ มือจับอันเดียว มีขน

• ใบเดี่ยว ออกตรงข้าม แผ่นใบรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ถึงค่อนข้างกลม รูปใบหอก ถึงรูปไข่ กว้าง 1-5.8 เซนติเมตร ยาว 1.5-11 เซนติเมตร โคนใบแหลมถึงตัด หรือเว้าเล็กน้อยรูปหัวใจ ปลายใบแหลมหรือมน บาทีเป็นติ่ง หนาม แผ่นใบหนา เกลี้ยง หรือมีขนสั้นตามเส้นกลางใบ และตามโคนเส้นแขนงใบ มีเส้นตามยาวของใบ 3-5 เส้น เส้นกลางใบด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างนูน หูใบเป็นแนวนูน เกลี้ยง หรืออาจมีขน ก้านใบยาว 1-10 มิลลิเมตร
• ดอก ออกเป็นช่อกระจุกแยกแขนง ตามง่ามใบหรือปลายกิ่ง ยาว 5-20 มิลลิเมตร ก้านช่อดอกสั้นมาก หรือยาวได้ถึง 9 มิลลิเมตร มีดอกจำนวนมาก ก้านดอกยาว 0-2.5 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปไข่ถึงกลม ยาว 0.9-1.7 มิลลิเมตร ด้านนอกเกลี้ยงหรือมีขน ด้านในเกลี้ยง กลีบดอกสีเขียวถึงขาว มี 5 กลีบ ยาว 2.3-3.6 มิลลิเมตร โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยก 5 แฉก หลอดยาวกว่าแฉกสองเท่า ด้านนอกเกลี้ยง มีขน หรือเป็นตุ่มๆ ด้านในมักจะมีขนเป็นวงอยู่ตรงปากหลอด นอกนั้นเกลี้ยง แฉกหนา เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดอยู่ใกล้ปากหลอดดอก ยื่นยาวออกมาพ้นปากหลอด ก้านเกสรยาว 0.2-0.6 มิลลิเมตร อับเรณูรูปไข่ ยาว 0.6-0.9 มิลลิเมตร มีขนแผง และมักจะมีติ่งแหลมอ่อน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มี 2 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อนจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียเป็นตุ่ม
• ผลทรงกลม หรือทรงรูปไข่ มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5-1.5 เซนติเมตร สีเขียว สุกสีส้มหรือแดง เปลือกบาง เรียบ มี 1-2 เมล็ด พบขึ้นได้ในป่าดงดิบแล้ง ป่าละเมาะ และป่าโปร่งทั่วไป

สรรพคุณ
ยาสมุนไพรพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานี ใช้ แก่น ต้มน้ำดื่ม ช่วยบำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อย
ตำรายาไทย ใช้ ราก ตำพอกแก้ฝี แก้ริดสีดวงลำไส้ ลำต้น แก้โลหิตเป็นพิษในการคลอดบุตร บาดทะยักปากมดลูก และสันนิบาตหน้าเพลิง แก้ปอดพิการ แก้ไอ ดับพิษในข้อในกระดูก เส้นเอ็น แก้พิษตานซาง ขับพยาธิในท้อง แก้กามโรค แก้เถาดานในท้อง แก่น บำรุงโลหิต ดับพิษไข้ แก้กระษัย ไตพิการ ปัสสาวะพิการ ใบ แก้โรคผิวหนัง ใช้อาบลูกดอก และแก้อัมพาต เปลือกต้น แก่น และใบ รสเฝื่อน ต้มดื่มแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้เส้นเอ็นพิการ แก้กระษัย แก้เหน็บชา แก้เข้าข้อ

สรรพคุณของกําลังเสือโคร่ง

• แก่นกำลังเสือโคร่งใช้ต้มน้ำดื่ม สรรพคุณช่วยบำรุงกำลัง (แก่น)
• ช่วยบำรุงร่างกาย ด้วยการใช้ลำต้นผสมกับผลพริกไทย และหัวกระเทียม แล้วนำมาต้มดื่ม (ลำต้น)
• ช่วยบำรุงโลหิตในร่างกาย (แก่น)
• แก่น สรรพคุณช่วยแก้กระษัย หรือจะใช้เปลือกต้น แก่น และใบ นำมาต้มดื่ม (เปลือกต้น,แก่น,ใบ)
• ช่วยแก้โลหิตเป็นพิษในการคลอดบุตร บาดทะยักปากมดลูก และสันนิบาตหน้าเพลิง (ลำต้น)
• ช่วยรักษาอาการปอดพิการ (ลำต้น)
• ช่วยแก้พิษตานซาง (ลำต้น)
• สรรพคุณกําลังเสือโคร่ง แก่นช่วยดับพิษไข้ (แก่น)กําลังเสือโคร่ง
• ช่วยแก้อาการไอ (ลำต้น)
• ผล ใช้เป็นยาถ่ายสำหรับเด็ก (ผล)
• กําลังเสือโคร่ง สรรพคุณทางยาช่วยขับพยาธิในท้อง (ลำต้น)
• ช่วยแก้เถาดานในท้อง (ลำต้น)
• ช่วยแก้ริดสีดวงในลำไส้ (ราก)
• กําลังเสือโคร่ง สรรพคุณช่วยแก้กามโรค (ลำต้น)
• ช่วยแก้ปัสสาวะพิการ (แก่น)

สภาพนิเวศ : ชอบขึ้นในป่าดิบเขา สูงจากระดับน้ำทะเล 800 -1,800 เมตร ทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
การขยายพันธุ์ :เพาะเมล็ด

ที่มา : หนังสือสมุนไพรพื้นบ้าน