น้อยโหน่ง อร่อยแก้ท้องร่วง ถ่ายพยาธิ ลดกลากเกลื้อน

น้อยโหน่ง เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูง 6-8 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ เป็นรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก หรือใบประกอบแบบขนนกออกเรียงสลับเป็นรูปใบหอกแคบ ปลายและโคนแหลมสีเขียวสด เนื้อในผลหนาสีขาว รสชาติหวานแต่ไม่เท่าน้อยหน่า มีเมล็ดมาก มีคุณค่าทางอาหาร คือ วิตามินเอมากกว่าน้อยหน่า

น้อยโหน่ง (Custard Apple, Bulluck’s Heart, Sweet Sop)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Annona reticulata Linn.
วงศ์ : ANNONACEAE
ชื่ออื่น น้อยหนัง(ใต้) มะโหน่ง มะเนียงแฮ้ง(เหนือ) น้อยหน่า(ปัตตานี) มะตาก(แพร่) หมากอ้อ(แม่ฮ่องสอน) เร็งนา (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) หนอนลาว(อุบลราชธานี)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

• ต้น เป็นไม้ยืนต้น มีลำต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งก้าน สา ขาโค้งคด เปลือกของต้นอ่อนเป็นสีน้ำตาล กระขาว พอแก่เป็นสีเทา ต้นสูงประมาณ 6-7 เมตร ใช้เป็นอาหาร ผลสุก รับประทานเป็นผลไม้
• ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกันไปตามข้อต้น ลักษณะของใบเป็นรูปหอกขอบขนาน ปลายใบ แหลมและเป็นติ่งแหลม ขอบใบเรียบ มีสีเขียว เป็นมัน ใต้ใบสีจะอ่อนกว่าด้านบน กว้าง 5-6 เซนติเมตร ยาว 12-17.5 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือมีติ่งแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้ม ผิวใบด้านล่างสีอ่อนกว่า เส้นใบ นูนขึ้นมาเห็นชัดเจน
• ดอก ออกเป็นช่อ หรือบางทีออกเป็นดอกเดี่ยว ช่อหนึ่งมีดอกอยู่ประมาณ 1-3 ดอก อยู่ตรง ข้ามกับใบ มีสีเหลืองอมเขียว มี 2 ขั้น ๆ ละ 3 กลีบ กลีบชั้นในกลีบดอกจะเล็กกว่าชั้นนอก รูปขอบขนานอวบหนา กลีบดอกชั้นในเล็กมาก เกสรเพศผู้และเพศเมียอยู่บนฐานรองดอกยาว
• ผล ลูกเกือบกลม คล้ายรูปหัวใจ โตประมาณ 3-5 นิ้ว เปลือกผลจะบางเรียบ เหนียว แต่ไม่มีหนาม ผลอ่อนเป็นสีเขียวเข้มปนชมพู พอสุกเป็น สีแดงคล้ำ รับประทานได้ มีรสหวาน ด้านในมีแกนกลางที่เป็นฐานรองดอก เปลือกผลเรียบแต่เหนียว ไม่มีปุ่มเหมือนน้อยหน่า เมื่อยยังอ่อนสีเขียว เมื่อสุกสี แดงคล้ำ เนื้อด้านในคล้ายน้อยหน่า
  

นอกจากนี้แล้วยังมีสรรพคุณทางยา คือ ผลทั้งดิบและสุกแก้ท้องร่วง โรคบิด โรคซาง ลมจุกเสียด แก้พยาธิในท้อง และพยาธิผิวหนัง, รากใช้แก้เหงือกบวม รักษาโรคเรื้อน เปลือกและต้นแก้บิด ท้องเสีย เป็นยาห้ามเลือดและสมานแผล, ใบใช้ฆ่าพยาธิผิวหนัง แก้บวมและฟกช้ำ เมล็ดใช้เป็นยาสมานแผล นอกจากนี้แล้วทั้งผลดิบและใบสดยังสามารถใช้ต้มเอาน้ำทำเป็นสีย้อมผ้าให้สีดำและสีน้ำเงินที่สวยงามและติดทนนานอีกด้วย

การใช้ประโยชน์
ทางอาหาร ใช้รับประทานผลสด มีรสหวานมัน มีคุณค่าทางอาหารสูง
ใช้เป็นยา ผล ใช้ทั้งผลดิบและผลแห้งนั้น แก้โรค ท้องร่วง แก้บิด แบะเป็นยาขับพยาธิ ใบ แก้โรคบิด ถ่ายพยาธิ พอกฝี ใบคั้นน้ำ ใช้เป็นยาฆ่าเหา รากเป็นยารักษาโรค เรื้อน เมล็ด เป็นยาสมานแผล และเป็น ยาฆ่าแมลง ส่วนเนื้อในของเมล็ดนั้นเป็น ยาพิษอย่างแรง เปลือก เป็นยาห้ามเลือด และเป็นยาสมานแผล

สรรพคุณของสมุนไพร :

• ผล ทั้งผลดิบและผลแห้งนั้น เรานำมาปรุงเป็นยารักษาโรคชนิดเดียวกัน แก้โรคท้อง ร่วง แก้บิด และเป็นยาขับพยาธิใบ นำมาปรุงเป็นยาแก้โรคบิด ถ่ายพยาธิ พอกฝี และถ้านำใบมาคั้นเอาน้ำจะเป็นยาฆ่า เหาได้เป็นอย่างดี
• ราก ใช้รักษาโรคเรื้อน
• เมล็ด เฉพาะทั้งเมล็ดจะเป็นสมานแผล และเป็นยาฆ่าแมลง ส่วนเนื้อในของเมล็ดนั้นกลับเป็นยาพิษอย่างแรง
• เปลือก ภายในเปลือกของต้นจะมีสารชนิดหนึ่ง ซึ่งจะเป็นยาห้ามเลือด และเป็นยาสมานแผล