ไม้ทรงพุ่มที่นิยมปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป แตกกิ่งก้านหนาแน่น ทั้งต้นมียางสีขาว ดอกสีขาวอมเหลือง ผลเล็กๆ ยางสดมีสาร isoeuphorol ซึ่งเป็นพิษ ยางมีฤทธิ์กัด ถูกผิวหนังจะทำให้ผิวหนังเป็นรอยไหม้ พองอักเสบ ถ้าเข้าตาทำให้ตาบอดได้ ถ้าถูกผมขน จะทำไห้ผมหรือขนร่วง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Milk Bush, Euphorbia tirucalli Linn.
ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE
ชื่ออื่น พญาร้อยใบ, เกี๊ยะเจียน, เคียะจีน (เชียงใหม่), เคียะเทียน (เหนือ)
รูปลักษณะ :
พญาไร้ใบ เป็นไม้ยืนต้น ขนาดเล็กสูง 4-7 เมตร ไม่มีหนาม มีน้ำยางสีขาวมาก อวบน้ำ แตกกิ่งก้านสาขามากกิ่ง รูปทรงกระบอก สีเขียว เกลี้ยง ใบเดี่ยว ออกเฉพาะที่ข้อส่วนปลายยอด ลดรูปเป็นแผ่นขนาดเล็ก ร่วงง่าย ดอกช่อ ออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง ใบประดับสีเหลืองอ่อน ดอกตัวผู้และตัวเมีย ไม่มีกลีบดอก อยู่ในช่อเดียวกัน ผล แห้ง แตกได้
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา น้ำยางขาวจากต้น ใช้แต้มกัด หูด คนที่เป็นกูด จะใช้น้ำยางพญาไร้ใบแต้ม หัวริดสีดวงทวาร ใช้เป็นยา เป็นยาขม ยา เย็น และขับน้ำเหลืองเสียด้วยลำต้นแห้ง ทำเป็นยาให้ยาเจียน รากจะมีรสหวานมันเล็กน้อย ใช้กินเป็นยาบำรุงตับ บำรุงปอด บำรุงหัวใจ และบำรุงกำลัง
สรรพคุณของ พญาไร้ใบ
พญาไร้ใบจัดเป็นพืชมีพิษ เมื่อสัมผัสกับน้ำยางขาวจากต้นจะทำให้ผิวหนังอักเสบ บวมเป็นผื่นแดง หากเข้าตาอาจทำให้ตาบอด ใช้ยางขาวแต้มกัดหูด หัวริดสีดวงทวาร ในยางขาวมีสาร 4 deoxyphorbol และอนุพันธ์ ซึ่งมีฤทธิ์ระคายเคืองอย่างแรง และเป็นสารร่วมก่อมะเร็ง จึงควรระวังในการใช้
การกระจายพันธุ์ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด หรือกิ่งชำ
อินเดีย เนปาล จีน พม่า ไทย และเวียดนาม ออกดอกและติดผลช่วงเดือนมีนาคม-พฤศจิกายน
ป้ายคำ : สมุนไพร