ศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว

ศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว (บ้านเนินไทร) มีพื้นที่ 18 ไร่เริ่มก่อตั้งเดือนกุมภาพันธ์ 2553 เพื่อรองรับการอบรมเกษตรที่ต้องการพึ่งตนเอง ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว เป็นแหล่งเรียนรู้เกษตรกรรม มีฐานการเรียนรู้วิถีชีวิตชาวนา ตั้งแต่การศึกษาพันธุ์ข้าวการเตรียมแปลงการเพาะกล้าในกระบะ การดำนาต้นเดียวจนถึงการแปรรูปด้วยเทคโนโลยีเบื้องต้น การเรียนรู้การทำน้ำหนักชีวภาพ 3 สูตร การแปรรูปน้ำตาล การทำนาบ้านดิน การทำพลังงานทดแทน การเลี้ยงสัตว์แบบอินทรีย์ชีวภาพ นอกจากนี้ยังเป็นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ของหน่วยงานภาครัฐ เอกชนและสถานศึกษา ทั้งในและนอกจังหวัดสระแก้ว

ย้อนกลับไปเมื่อประมาณปี พ.ศ.2544 สำนักงานพัฒนาชุมชนเมือง ซึ่งเป็นชื่อของสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน หรือพอชงในขณะนั้น ได้ติดต่อประสานงานมายังกลุ่มออมทรัพย์บ้านหนองนกเขาซึ่งเป็นกลุ่มชาวบ้านที่รวมตัวกันเพื่อออมเงินช่วยเหลือสมาชิก โดยภาวะเศรษฐกิจล่มสลาย เนื่องจากการปิด 58 สถาบันการเงินทั่วประเทศ ในการติดต่อครั้งนั้นมีเป้าหมายที่จะทำให้เกิดการรวมกลึ่มเป็นเครือข่ายองค์กรชาวบ้านในด้านสวัสดิการชุมชน มีคณะทำงานที่เป็นการรวมกลุ่มของคน 3 วัย ในพื้นที่อำเภอต่างๆ ของจังหวัดสระแก้ว ทั้งที่เป็นกลุ่มออมทรัพย์เครือข่ายประชาสังคม และเยาวชนอาสาสมัครรักษ์ถิ่น มาร่วมกันก่อตั้งในนามของ “กองทุนเครือข่ายผู้สูงอายุดอกแก้ว” ต่อมาคณะกรรมการกองทุนฯ ผ่านไป 3 ปี มีมติทีประชุมการก่อตั้งสถานที่ดำเนินงานของตนว่า

1. จะเป็นศูนย์ประสานงานหลักประกันสุขภาพภาคประชาชน สระแก้ว
2. เป็นศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว เพื่ออบรมการทำสัมมาชีพ
3. เป็นสำนักงานศูนย์พัฒนาข้อมูลและสื่อทางเลือกจังหวัดสระแก้ว ที่มีรายการวิทยุออกอากาศทางสวท.สระแก้ว FM.103.25MHz
4. เป็นสถานที่ประชุมและจัดงานวัฒนธรรมประจำปีของสมาชิกผู้สูงอายุ
5. เป็นสถานที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้การแก้ปัญหาความยากนเรื่องที่อยู่อาศัยที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างสมดุล

สู่โครงการเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพลังงานทดแทนฯ
ปลายปี 2549 อาจารย์วิวัฒน์ ศัลยกำธร จากสถาบันเศรษฐกิจพอเพียงและมูลนิธิกสิกรรมธรรมชาติ ได้เดินทางที่มาแหล่งเรียนรู้บ้านดินจังหวัดสระแก้ว (เรียกชื่อตามที่ศูนย์กศน.จังหวัดสระแก้วตั้งให้) ได้ชักชวนให้เข้าร่วมโครงการเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพลังงานทดแทนและการฟื้นฟูป่าต้นน้ำจังหวัดสระแก้ว และต่อมาแหล่งเรียนรู้บ้านดินฯ ยกระดับกลายเป็นศูนย์ฝึกอบรมตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยการสนับสนุนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรียกชื่อว่าศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว หนึ่งในเครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติมาบเอื้อง จังหวัดชลบุรี

ผลการดำเนินงาน การฝึกอบรมแกนนำเกษตรกรจังหวัดสระแก้วตามหลักสูตร กสิกรรมธรรมชาติสู่ระบบเศรษฐกิจพอเพียง ทำให้เกิดการสร้างพัฒนาเครือข่ายฐานเรียนรู้โพธิวิชชาลัย เพื่อสร้างเป็นห้องเรียนธรรมชาติในแต่ละอำเภอของจังหวัดสระแก้ว รองรับการเปิดการเรียนการสอนให้กับบัณฑิตคืนถิ่นในปี 2552 นี้

นอกจากนี้ เครือข่ายเกษตรกรที่ผ่านกระบวนการฝึกอบรมผ่านศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว (บ้านดิน) ยังได้มีส่วนร่วมในการก่อสร้างอาคารทรงงานของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี การออกแบบแหล่งน้ำขนาดเล็กและการปลูกป่าสามอย่างประโยชน์สี่อย่าง ภายในโพธิวิชชาลัยด้วยพลังแห่งศรัทธาและความร่วมมือร่วมใจของชุมชน
ปั้นดินให้เป็นดาว ทุกย่างก้าวยังเต็มไปด้วยอุปสรรค

กระบวนการก่อสร้างบ้านด้วยพลังแห่งความมั่นคงของชาวบ้าน แม้จะดูราวกับราบรื่นไร้อุปสรรคก็ตามที แต่ยังเป็นเพียงก้าวเล็กๆ ของความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ ทุกจังหวะก้าวยังคงท้าทายกระแสสังคมภายนอก
แนวคิดการสร้างบ้านที่เคารพธรรมชาติ ถือเป็นการขบถต่อวงการรับเหมาก่อสร้างอย่างรุนแรง เนื่องจากมุ่งเน้นให้ชุมชน สามารถพึ่งพาตนเองได้ ในด้านที่อยู่อาศัยและสามารถพัฒนาเป็นหนึ่งในการสร้างหลักสูตรการเรียนรู้ร่วมกับชุมชนท้องถิ่น ในโอกาสต่อไป

หลักสูตรการอบรมของศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติ มีฐานการเรียนรู้ทั้งสิ้น 9 ฐานเรียนรู้ ฐานการเรียนรู้แต่ละฐานมีความสำคัญยิ่ง เช่น ฐานบ้านดินเป็นการเรียนรู้การนำดินเหนียวมาทำบ้านให้ผู้เข้าอบรมได้อยู่อาศัย เป็นต้น นอกจากฐานบ้านดินแล้ว ยังมีฐานต่างๆดังนี้ ฐานวิถีชาวนา ฐานคนรักแม่พระธรณี ฐานหมูหลุม ฐานคนเอาถ่าน ฐานคนมีน้ำยา ฐานสมุนไพรใกล้บ้าน

ศูนย์ศึกษากสิกรรมธรรมชาติสระแก้ว
521/3 ตำบลท่าเกษม อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว 27000
http://www.dokkaeobandin.org/