ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติเพลิน Play+Learn

ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติเพลิน มีที่ดินถือครองจำนวน 10 ไร่ เป็นที่ดินของปราชญ์ และส่วนหนึ่งเป็นของรีสอร์ทชุมพรคาบาน่าซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ได้ตลอด จุดเริ่มต้นของศูนย์เกิดขึ้นในปี 2542 เมื่อนายวริสร รักษ์พันธุ์ ได้ทดลองปลูกข้าวอินทรีย์ในนาของพนักงานรีสอร์ท ต่อมาปลูกบริเวณรอบสระน้ำของรีสอร์ท และเริ่มชักชวนชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียง แต่ไม่ได้รับความสนใจ ตนเองจึงกลับมาทำในที่ของรีสอร์ทและให้พนักงานช่วยกันทำโดยใช้พื้นที่ประมาณ 1 ไร่ โดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมี ปรากฎว่าผลผลิตข้าวเพิ่มขึ้นทุกปี เกษตรกรที่อยู่ใกล้เคียงเริ่มเห็นผลและทำตาม โดยมีรีสอร์ทเป็นผู้รับซื้อผลผลิต ต่อมาในปี 2547 จึงได้ขยายเครือข่ายไปยังกลุ่มเกษตรกร ตำบลบางสน อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 600 ไร่ และจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านในปี 2550

ความรู้/กระบวนการเรียนรู้

แนวคิดหลักที่สำคัญของศูนย์คือ พออยู่ พอกิน พอใช้ และสามารถพึ่งตนเองได้ โดยการผลิตสิ่งทีจำเป็นต้องกินและต้องใช้ด้วยตนเอง ส่วนกระบวนการถ่ายทอดความรู้ ประกอบด้วย การบรรยายเน้นภาคทฤษฎี มีทั้งในห้องเรียนและที่ฐานเรียนรู้ การสาธิต ทุกรายวิชาที่มีภาคปฏิบัติ โดยส่วนหนึ่งสาธิตในห้องเรียน และอีกส่วนหนึ่งสาธิตที่ฐานเรียนรู้ เช่น การเลี้ยงดินในดินเลี้ยงพืช การใช้จุลินทรีย์บำบัดน้ำเสีย ฯลฯ การฝึกปฏิบัติที่ฐานเรียนรู้ รวมทั้งการอภิปรายกลุ่มหลังจากได้ปฏิบัติร่วมกัน นอกจากนี้ยังมีการศึกษาดูงานนอกสถานที่ ด้านเกษตรผสมผสาน พืชคอนโด 9 ชั้น ที่สวนลุงนิล และธนาคารต้นไม้ที่ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงชุมชน ตำบลทุ่งคา อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร ด้านสื่อที่ใช้ในการถ่ายทอดความรู้ ประกอบด้วย วิทยากรจำนวน 16 คน เอกสารประกอบการฝึกอบรม มีทุกรายวิชาในหลักสูตรและจัดทำเป็นรูปเล่ม สามารถใช้ได้ดี ส่วนฐานเรียนรู้ ได้แก่ ฐานเรียนรู้เลี้ยงดินให้ดินเลี้ยงพืช น้ำส้มควันไม้ ปุ๋ยหมัก (อัดเม็ด) โรงสีข้าวชุมชน ไก่อินทรีย์ ไบโอดีเซล สมุนไพร ฯลฯ ซึ่งทุกฐานสามารถใช้เรียนรู้และปฏิบัติได้ดี

หลักสูตรของสูตรที่จัดให้แก่ผู้สนใจคือหลักสูตร “การพัฒนากสิกรรมธรรมชาติสู่ระบบเศรษฐกิจพอเพียง” มีระยะเวลาฝึกอบรม 5 วัน 4 คืน โดยปี 2551 ได้ฝึกอบรมเกษตรกรจำนวน 10 รุ่น ๆ ละ 100 คน รวม 1,000 คน รายวิชาและรายละเอียด การฝึกอบรม เศรษฐกิจพอเพียง หลักกสิกรรมธรรมชาติกับภูมิปัญญาไทย หลักเศรษฐกิจพอเพียงกับธุรกิจ ธนาคารต้นไม้ ทำแผนชีวิต แผนชุมชน ปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ การทำอาหารไก่ ปลา การเพาะถั่วงอกน้ำมันมะพร้าวเตา ถ่านน้ำส้มควันไม้ สบู่ถ่าน

ความสำเร็จ/ผลที่ได้รับ/จุดเด่น

ด้านเกษตรอินทรีย์ การจัดการท่องเที่ยวชุมชน การดูแลสุขภาพด้วยธรรมชาติและสมุนไพร และการพึ่งตนเองด้วยการผลิตอาหาร สินค้าอุปโภค ปุ๋ยอินทรีย์ พลังงานทดแทน และส่งเสริมการค้าขายที่มีคุณธรรมโดยการสนับสนุนให้พนักงานและเกษตรกรเครือข่ายผลิตสินค้าที่มีคุณภาพปลอดจากสารเคมี โดยนำผลผลิตมาจำหน่ายให้กับรีสอร์ท
มีการเชื่อมโยงกับศูนย์เครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติอื่น ๆ และศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เพื่อแลกเปลี่ยนวิทยากร (เซียน) แหล่งศึกษาดูงาน และการจัดส่งเกษตรกรเข้ารับการฝึกอบรม นอกจากนี้ยังมีการเชื่อมโยงกับองค์กรอื่น ๆ เช่น ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร พัฒนาชุมชน สหกรณ์จังหวัด กองทุนฟื้นฟู ฯลฯ เพื่อจัดหากลุ่มเป้าหมายเข้ารับการฝึกอบรม

สวนเพลิน เป็นสวนที่ประยุกต์แนวคิดและทฤษฎีการพัฒนาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาใช้กับการจัดภูมิสถาปัตย์บนพื้นที่โดยรอบของชุมพร คาบาน่า
ซึ่งมีเนื้อที่ทั้งหมด 30 ไร่เพื่อความเพลิดเพลินของผู้มาใช้บริการและเกิดประโยชน์ในเวลาเดียวกัน

กระบวนการเรียนรู้แบบเพลินมาจากพระบรมราโชบายของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า รัชกาลที่6 ที่มีพระราชประสงค์ให้การศึกษาเป็นสิ่งที่เพลิดเพลินสำหรับผู้เรียน

Plearn มาจาก Play+Learn เป็นกระบวนการเรียนรู้แบบเพลิดเพลิน การเดินชมสวนที่นี่จึงไม่เป็นการเรียนรู้อย่างเดียวแต่ให้มีการPlayหรือเล่นกับกิจกรรมต่างๆไปด้วย
ผู้ริเริ่มคำนี้คือศ.ดร.ชัยอนันต์ สมุทวณิช ราชบัณฑิตและอดีตผู้บังคับการโรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัยสวนเพลิน มีเป้าหมายที่จะเป็นสถานที่ๆใช้ฝึกอบรมพนักงานและ
ประชาชนที่สนใจทั่วไป ให้มีความเข้าใจในแนวคิดและทฤษฎีการพัฒนาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ

แนวคิดในการดำรงชีวิตอยู่ในทำนองคลองธรรม
ทฤษฎีการพัฒนา คน น้ำ ดินและป่า (ต้นไม้)

สวนเพลิน มีหลัก 4 ด. คือ
1ดู ต้องดูได้ สวยงาม
2 ดม ต้องแสดงการจัดการคน น้ำ ดิน ป่า ให้เกิดประโยชน์สุข ดุจความดีที่หอมหวลทวนลมได้
3 มีไม้ผล ไม้ใบไม้ทุกชนิดที่รับประทานได้
4 ดื่ม มีพืชที่นำมาใช้สกัดเป็นเครื่องดื่มได้