หญ้าเนเปียร์ปากช่อง1 หญ้าเลี้ยงสัตว์คุณภาพสูง

หญ้าเนเปียร์ปากช่อง1 เป็นหญ้าที่มีอายุข้ามปี ลำต้นมีลักษณะตั้งตรงสูง 2.5-3.5 เมตร เมื่อออกดอกจะมีความสูงถึงปลายช่อดอก 3.5-4.5 เมตร ให้ผลผลิตน้ำหนักสด 12-15 ตันต่อไร่ต่อรอบการตัดทุก 60 วัน (ผลผลิตน้ำหนักแห้ง 2-2.5 ตันต่อไร่ต่อรอบการตัด) มีโปรตีน 13-17 % ลักษณะเด่น คือ ออกดอกช้า มีขนที่บริเวณใบหรือลำต้นน้อยกว่าหญ้าเนเปียร์สายพันธุ์อื่น ตอบสนองต่อการให้น้ำและปุ๋ยดีมาก ให้ผลผลิตสูง เหมาะสำหรับเกษตรกรที่มีพื้นที่อยู่จำกัด

หญ้าเนเปียร์ปากช่อง 1
ชื่อพันธุ์ (ไทย) ปากช่อง 1 (อังกฤษ) Pak Chong 1
ชื่อวิทยาศาสตร์ Pennisetum purpureum x Pennisetum americanum
ประวัติพันธุ์เป็นหญ้าเนเปียร์ที่นำเข้าจากไต้หวัน แล้วนำไปปลูกคัดเลือกทดสอบที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตวนครราชสีมา

ลักษณะพันธุ์ เป็นหญ้าข้ามปี ลำต้นมีลักษณะตั้งตรงสูง 2.5- 3.5 เมตร และเมื่อออกดอกมีความสูงถึงปลายช่อดอก 3.5- 4.5 เมตร

ผลผลิต ให้ผลผลิตน้ำหนักสด 12-15 ตันต่อไร่ต่อรอบการตัดทุก 60 วัน หรือผลผลิตน้ำหนักแห้ง 2-2.5 ตันต่อไร่ต่อรอบ

คุณค่าอาหาร มีโปรตีน 13-17 เปอร์เซ็นต์ และคาร์โบไฮเดรตที่ละลายน้ำได้ (WSC) 11-12 เปอร์เซ็นต์ ที่การตัดทุก 60 วัน

หญ้าเนเปียร์ปากช่อง๑ (Pennisetum purpureum cv. pakchong1) เป็นหญ้าที่ได้รับการปรับปรุงและคัดเลือกพันธุ์โดย ศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตว์นครราชสีมา กองอาหารสัตว์ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นหญ้าลูกผสมระหว่างหญ้าเนเปียร์(Pennisetum purpureum) กับ หญ้าไข่มุก (Pennisetum americanum) มีอายุหลายปี (perennial) ลักษณะของลำต้นเป็นแบบตั้งตรง ทรงต้นเป็นกอค่อนข้างตรง ไม่ติดเมล็ด ระยะออกดอกสั้น มีระบบรากที่แข็งแรง สูงประมาณ 2-4 เมตร แตกกอดี มีสัดส่วนใบต่อลำต้น (leaf to stem ratio)สูง เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง ขยายพันธุ์โดยใช้ท่อนพันธุ์ เหมาะสำหรับปลูกในเขตพื้นที่ให้น้ำได้ ให้ผลผลิตต่อไร่สูง มีคุณค่าทางอาหารสัตว์สูง มีโปรตีนประมาณ 15-18 เปอร์เซ็นต์ (ศูนย์ฯ นครราชสีมา, 2010) เหมาะสำหรับใช้เลี้ยงสัตว์ในรูปหญ้าสดที่อายุการตัด 45 วัน หรือ หญ้าหมักที่อายุการตัด 60-75 วัน หญ้าเนเปียร์ปากช่อง๑ เป็นหญ้าที่นิยมปลูกกันมากในกลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมในประเทศไทย ปัจจุบันหญ้าสายพันธุ์นี้ได้ถูกนำไปปลูกใช้เลี้ยงสัตว์ในประเทศอื่นๆ เช่น ประเทศในแถบลาตินอเมริกันหลายๆ ประเทศ เช่น บราซิล รวมทั้งประเทศในตะวันออกกลาง

เมื่อปี พ.ศ. 2552 ศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตว์นครราชสีมา ได้นำหญ้าสายพันธุ์นี้ มาปลูกเพื่อศึกษาความสามารถในการเจริญเติบโต การให้ผลผลิต และคุณค่าทางโภชนะ พบว่าสามารถเจริญเติบโตได้ดี ให้ผลผลิตสูง ไม่มีโรคและแมลงรบกวน สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพของดินและสภาพภูมิอากาศในจังหวัดนครราชสีมา จากการวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการของศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตว์นครราชสีมา พบว่าหญ้าสายพันธุ์นี้ที่อายุการตัด 45 วัน มีโปรตีนสูงถึง 18 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเปรียบเทียบกับหญ้าเนเปียร์สายพันธุ์อื่นๆ แล้วหญ้าเนเปียร์ปากช่อง๑ มีคุณสมบัติที่ตรงกับความต้องการของเกษตรกรมากที่สุด ทั้งในแง่ของคุณค่าทางโภชนะ ความสะดวกในการตัดมาใช้ประโยชน์ เพราะหญ้าเนเปียร์ปากช่อง๑ มีลักษณะเฉพาะอีกอย่าง คือ มีขนที่บริเวณขอบใบน้อยมากมีลำต้นและใบที่อ่อนนุ่ม ทำให้เกษตรกรพึงพอใจเมื่อเปรียบเทียบกับหญ้าเนเปียร์สายพันธุ์อื่น ซึ่งเห็นได้อย่างชัดเจน และในแง่ของความน่ากิน พบว่าโคนมชอบกินมาก จึงถือได้ว่า “หญ้าเนเปียร์ปากช่อง๑ นับว่าเป็นอาหารหยาบคุณภาพดี เหมาะสำหรับใช้เลี้ยงโคนมอย่างมาก”

พืชอาหารสัตว์ นับเป็นปัจจัยที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเลี้ยงสัตว์ของเกษตรกร ซึ่งที่ผ่านมานั้นได้มีการคิดค้นวิจัยพัฒนาสายพันธุ์พืชอาหารสัตว์ใหม่ๆ ที่ให้ผลผลิตสูง ออกมาเผยแพร่สู่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง โดยล่าสุดเมื่อเร็วๆ นี้ กรมปศุสัตว์ได้มีการจัดงานเพื่อเปิดตัว หญ้าเนเปียร์ปากช่อง 1 ที่ถือได้ว่าเป็นพืชอาหารสัตว์ตัวใหม่ล่าสุดของประเทศไทย

ลักษณะทั่วไปของหญ้าเนเปียร์ปากช่อง 1 ประกอบด้วย

• เป็นพันธุ์หญ้าอาหารสัตว์ที่มีอายุหลายปี
• ทรงต้นเป็นกอตั้งตรง สูงประมาณ 2-4 เมตร
• แตกกอดี มีระบบรากแข็งแรง
• ชอบดินที่มีการระบายน้ำดี
• มีความอุดมสมบูรณ์ ผลผลิตสูง สัตว์ชอบกิน
• มีคุณค่าทางอาหารสูง โปรตีนหยาบประมาณ 10-12% ที่อายุการตัด 60 วัน และทำหญ้าหมักได้ดี
• ขยายพันธุ์โดยใช้ท่อนพันธุ์ เป็นหญ้าที่ไม่ติดเมล็ด จึงไม่เสี่ยงต่อการเป็นวัชพืช

การปลูก
โดยนำท่อนพันธุ์หญ้าเนเปียร์ปากช่อง1 มาตัดเป็นท่อนสั้นๆ ประมาณ 25-30 ซ.ม.ให้มีตาติดมาท่อนละ 2 ตา มัดรวบเป็นกำๆละ 10 ท่อนนำไปใส่ตระกล้าคลุมด้วยกระสอบป่าน หรือฟางข้าว บ่มไว้ในที่ร่ม รดน้ำให้ชุ่มประมาณ 5 7 วัน จะแตกรากและยอดอ่อน ภายหลังจากที่เตรียมดินเสร็จ เพื่อป้องกันการสูญเสียความชื้นจากดินควรปลูกทันที นำไปปลูกโดยใช้ระยะปลูกระหว่างแถว 120 เซนติเมตร ระหว่างต้น 80 เซนติเมตร ปลูกหลุมละ 2 ท่อนปักไขว้ท่อนพันธุ์เอียง 30 องศาให้ 1 ข้อจมอยู่ในดินประมาณ 1-2 นิ้ว

การกำจัดวัชพืช
กำจัดวัชพืชครั้งแรก หลังจากปลูกประมาณ 2-3 สัปดาห์ โดยใช้แรงงานคนแรงงานสัตว์ หรือเครื่องจักรกลเกษตร ส่วนใหญ่จะกำจัดวัชพืชแค่ครั้งเดียวหลังจากกำจัดวัชพืชให้ใส่ปุ๋ยยูเรีย (46-0-0) กอละ 1 ช้อนโต๊ะ เร่งให้หญ้าตั้งตัวและเจริญเติบโตเร็ว แตกกอดี ใบเขียวเข้มดกงาม ลำต้นสูงใหญ่ ทำให้คลุมวัชพืช

การให้น้ำ
หญ้าเนเปียร์สายพันธุ์นี้ตอบสนองต่อการให้น้ำได้ดีมาก ถ้าสามารถวางระบบการให้น้ำในแปลงปลูกได้จะมีการเจริญเติบโต และให้ผลผลิตสูงต่อเนื่องตลอดทั้งปีการให้น้ำสามารถให้ได้หลายระบบ เช่น สปริงเกิ้ลน้ำเหวี่ยง มินิสปริงเกิ้ล ท่อน้ำหยดเทปน้ำพุ่ง หรือปล่อยไหลไปตามร่องหน้าดินการให้น้ำแบบระบบน้ำหยดหากสามารถใส่ปุ๋ยไปพร้อมกับน้ำได้เลย จะยิ่งช่วยประหยัดเวลา และทำให้การใส่ปุ๋ยได้ผลดีมากขึ้น พบว่าการให้น้ำแบบระบบสปริงเกิ้ลน้ำเหวี่ยง และ มินิสปริงเกิ้ล ทุกๆ 3-5 วัน หรือปล่อยน้ำไหลไปตามร่องหน้าดินทุกๆ7-10 วัน ทำให้หญ้าสามารถให้ผลผลิตได้ตลอดทั้งปี

การเก็บเกี่ยวผลผลิต
เพื่อให้ระบบรากของหญ้าพัฒนาเจริญเติบโตและแข็งแรงเต็มที่ ให้ตัดครั้งแรกหลังปลูก ประมาณ 75 วัน จากนั้น ให้ตัดทุกๆ 45-60 วัน การตัดหญ้าทำได้โดยการใช้มีด เคียว เครื่องตัดหญ้าสะพายไหล่ เครื่องเก็บเกี่ยว Double Chopper การเก็บเกี่ยวหญ้าเนเปียร์สายพันธุ์นี้ ต้องตัดให้ชิดดินที่สุด เพื่อให้แตกหน่อใหม่จากใต้ดิน จะทำให้มีขนาดโตอวบอ้วน แล้วจะกลายเป็นลำต้นที่สมบูรณ์ให้ผลผลิตสูง ถ้าตัดสูงเหลือข้อไว้จะมีแขนงออกมาจากข้างข้อ ลำต้นเล็กทำให้ได้ผลผลิตต่ำการปลูกในเขตชลประทานหรือเขตที่ทำการให้น้ำได้และมีการใส่ปุ๋ยสม่ำเสมอตัดได้ปีละ 5-6 ครั้ง ให้ผลผลิตน้ำหนักสดประมาณ 100 ตัน/ไร่/ปี การปลูกในพื้นที่ 1 ไร่พบว่าสามารถเลี้ยงโคได้ 7-8 ตัว ตลอดทั้งปี