อาหารหมูชีวภาพ หมูหลุม
อาหารสัตว์เป็นต้นทุนส่วนใหญ่ของการเลี้ยงสัตว์ การลดต้นทุนอาหารสัตว์โดยใช้วัสดุที่ราคาถูกและหาได้ง่ายในท้องถิ่น จะช่วยลดต้นทุนการเลี้ยงลงได้ทำให้เกษตรกรได้ผลตอบแทนมากขึ้น
การทำอาหารสุกรจากหยวกกล้วยหมัก
ส่วนประกอบ
- ต้นกล้วยซอย 100 กิโลกรัม
- น้ำตาลทราย 4 กิโลกรัม
- เกลือ 1 กิโลกรัม
วิธีทำ
- นำต้นกล้วยที่ได้มาซอยเป็นแผ่นบางๆขนาดพอดีให้ได้น้ำหนัก 100 กิโลกรัม
- นำต้นกล้วยที่หั่นเรียบร้อยแล้วใส่ลงในถังพลาสติก พร้อมกับโรยเกลือและน้ำตาลเป็นชั้นๆทำซ้ำกันเป็นชั้นๆจนเต็มถัง
- ปิดฝาถังหมักทิ้งไว้ 5 วันสามารถนำมาผสมกับอาหารให้กับสุกรกินได้
อาหารหมักผักตบชวาสำหรับหมูหลุม
วัตถุดิบและวิธีการ
- ผักตบชวา จำนวน 4 กิโลกรัม
- รำละเอียด จำนวน 4 กิโลกรัม
- น้ำหมักปลา 0.5 ลิตร
- น้ำเปล่า 0.5 ลิตร
นำผักตบชวามาสับขนาดประมาณ 1-2 นิ้ว แล้วนำส่วนผสมทั้งหมดมาคลุกเคล้าให้เข้ากัน นำไปเลี้ยงให้หมูหลุมกินตลอดทั้งวัน
ประโยชน์ของอาหารหมักผักตบชวา
- เมื่อหมูกินเข้าไปจะช่วยลดกลิ่นหมูได้
- หมูหลุมมีสุขภาพแข็งแรง ต้านทานโรค
- เนื้อหมูปราศจากสารตกค้าง
- ลดต้นทุนค่าอาหารสำหรับเลี้ยงหมูหลุมได้ประมาณ 60%
- เมื่อหมูถ่ายมูลออกมา จะได้ปุ๋ยชีวภาพชั้นดี ในการใช้เพื่อปลูกพืชแบบเกื้อกูลต่อไป
หมายเหตุ : น้ำหมักปลา
วัตถุดิบ
– เศษปลา จำนวน 3 กิโลกรัม
– กากน้ำตาล จำนวน 3 กิโลกรัม
– พด.2 จำนวน 1 ซอง
– น้ำเปล่า จำนวน 10 ลิตร
วิธีการ
– ละลายจุลินทรีย์ พด. 2 ในน้ำเปล่า 10 ลิตร คนให้เข้ากันนาน 5 นาที
– เทกากน้ำตาลลง แล้วตามด้วยเศษปลา
– หมักใส่ภาชนะพลาสติกปิดฝาไม่ต้องสนิท นาน 1 เดือน จากนั้นกรองเอาแต่น้ำมาใช้ประโยชน์
ประโยชน์ของน้ำหมักปลาสำหรับหมูหลุม
– เพิ่มโปรตีนและเพิ่มความหอมให้กับอาหารหมูหลุม ในอัตราส่วน น้ำหมัก 2 ช้อนโต๊ะ + รำอ่อน 5 กิโลกรัม
– ใช้ผสมกับอาหารหมักผักตบชวา ในอัตรา 1 : 1
การทำน้ำหมักชีวภาพ ลดการใช้สารเคมีในสัตว์
ช่วยเสริมสร้างคุณค่าทางอาหาร ช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านอาหารสัตว์และยารักษาโรค โดยการนำวัสดุหรือผลผลิตที่มีมาเพิ่มมูลค่าและใช้ประโยชน์ได้สูงสุด
ขั้นตอนการทำ
1. การใช้น้ำหมักผลไม้ชีวภาพ เพื่อสุขภาพสัตว์ลดความเครียด มีวิธีการ ดังต่อไปนี้
1.1 ใช้วัตถุดิบ ผลไม้สุก 3 ส่วน กากน้ำตาล 1 ส่วน น้ำ 1 ส่วน
1.2 นำผลไม้สุกสับให้พอดี แล้วนำมาลงถังพร้อมกากน้ำตาลและน้ำ คนให้เข้ากัน
1.3 หมักน้ำหมักผลไม้ชีวภาพ จำนวน 3 วัน นำไปผสมรำ เป็นอาหารสุกร
2. การใช้น้ำหมักสมุนไพร รักษาโรค สร้างภูมิต้านทานโรค
2.1 นำผลไม้ 3 ส่วน กากน้ำตาล 1 ส่วน น้ำ 1 ส่วน สมุนไพร 1 ส่วน ( ฟ้าทลายโจร บอระเพ็ด ตะไคร้หอม ขมิ้นชัน เหงือกปลาหมอ หัวผักหนาม อ้อยดำ)
2.2 นำมาหมัก ใช้เวลา 7 วัน ผสมในรำใช้เป็นอาหารสัตว์
ประโยชน์ที่ได้รับ
1. เพิ่มมูลค่าวัสดุเหลือใช้ในครัวเรือนให้เกิดประโยชน์
2. ลดค่าใช้จ่ายด้านอาหารสัตว์และยารักษาโรค
3. เพิ่มคุณค่าทางอาหารให้สัตว์มีอัตราการเจริญเติบโตดี
การใช้ส่าเหล้าเป็นอาหารสุกร
ส่าเหล้าเป็นผลผลิตขั้นตอนสุดท้ายของการกลั่นเหล้า โดยผ่านกระบวนการหมักและกลั่น มีส่วนผสมของสมุนไพรที่ทำเป็นหัวเชื้อหลายชนิด เช่น ลูกกระวาน พริก ขิง ตะไคร้ ข้าว
วัสดุ/อุปกรณ์
- ส่าเหล้า ส่วนที่เหลือจากการผลิตเหล้าขั้นตอนสุดท้าย
- วัตถุดิบอาหารสัตว์ เช่น แกลบ รำละเอียด หัวอาหารสุกร หยวกกล้วย พืชผัก
- น้ำหมักชีวภาพ
ขั้นตอนปฏิบัติ
โดยนำส่าเหล้ามาผสมกับวัตถุดิบอาหารสัตว์ เช่น เช่น แกลบ รำละเอียด หัวอาหารสุกร หยวกกล้วย พืชผัก ตามสัดส่วนที่พอเหมาะ หรือที่มีอยู่ในฟาร์ม และน้ำหมักชีวภาพ
การนำมาใช้ประโยชน์
ใช้เป็นอาหารสุกร นำมาเลี้ยงสุกร ที่มีอายุตั้งแต่ 35 วันขึ้นไปโดยในช่วงแรก ผสมในอาหารทีละน้อย แล้วเพิ่มปริมาณในภายหลังใช้เลี้ยงสุกร 4 เดือนได้น้ำหนักไม่ต่ำกว่า 80 กิโลกรัมเป็นการลดต้นทุนอาหาร สัตว์โตเร็ว แข็งแรง ไม่เป็นโรค
อาหารหมูหลุมแบบธรรมชาติ
วัตถุดิบ
- แกลบกลาง ๓๐ กก.
- ดินแดง ๘ กก.
- มูลสัตว์ ๘ กก.
- ปลาบ่น ๑.๕ กก.
- เปลือกไข่ป่น ๑.๕ กก.
- กากถั่วเหลืองป่น ๕ กก.
- ข้าวโพดป่น ๑๓ กก.
- อาหารหมัก ๕๐ กก.
ขั้นตอนการทำ
ผสมกันราดด้วยน้ำหมัก ๗ ชนิดอย่างละ ๒ ซ้อน น้ำตาลทรายแดง ๑๔ ซ้อนที่ละลายในน้ำ ๑๐ ลิตร
เมื่อผสมเรียบร้อยได้อาหารสำหรับให้หมูหลุมประมาณ ๑๒๐ กิโลกรัม ใส่กระสอบไว้ เก็บไว้ได้ ๑๔ วัน
สูตรอาหารหมูหลุม
จุลินทรีย์จากผลไม้ (ลดปัญหากลิ่นอุจจาระหมู)
วัสดุอุปกรณ์
- ผลไม้สุก 1 กก.
- น้ำตาลทรายแดง 1 กก.
- กระดาษขาว
- เชือกฟาง
- ขวดโหลแก้วหรือพลาสติก
วิธีการทำ
- นำผลไม้ที่เตรียมหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ นำใส่ในโหล
- เทน้ำตาลทรายแดงลงไปในโหล ให้เหลือน้ำตาลทรายแดงเล็กน้อยเพื่อนำไปโรยปิดทับ
- ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน
- นำน้ำตาลทรายแดงทีเหลือไปโรยทับอีกครั้งหนึ่ง
- ใช้กระดาษขาวปิดปากโหลรัดให้แน่น ทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน
วิธีการใช้
2 ช้อนต่อน้ำ 10 ลิตร ให้หมูกินหรือใช้รดน้ำผัก ผลไม้
จุลินทรีย์ราขาวจากป่าไผ่ (ลดปัญหากลิ่นเหม็นของอุจจาระหมู)
วัสดุอุปกรณ์
- กระบะเพาะเชื้อราขาวสี่เหลี่ยมกว้าง 30 ซม. ยาว 30 ซม. สูง 10 ซม. เจาะรูด้านล่าง 10 รู
- น้ำตาลทรายแดง 1 กก.
- ลวดตาข่ายหรือตะแกรง
- กระดาษขาว
- เชือกฟาง
- ลวดตาข่ายขนาดเท่ากระบะ
- กอไผ่และใบไผ่
- ขวดโหลแก้วหรือพลาสติก
- ผ้ายางพลาสติก
- ข้าวจ้าวสุก (ข้าวหุง) 1 ลิตร ทิ้งไว้ให้เย็น
- ทัพพีตักข้าว
วิธีการทำ
- ตักข้าวหุงใส่ในกระบะสูงประมาณ 7 ซม.
- ปิดด้วยกระดาษขาวผูกเชือกฟางให้แน่น
- นำพลาสติกคลุมและนำลวดตาข่ายปิดทับอีกที ผูกเชือกให้แน่น
- เลือกบริเวณกอไผ่ที่มีราขาวขึ้น
- นำกระบะที่ทำไว้แล้ว วางบริเวณที่มีเชื้อราขาวแล้วคลุมด้วยใบไผ่
- รดน้ำให้ชุ่ม ทิ้งไว้ประมาณ 5 7 วัน
- นำเชื้อราขาวที่ได้ในกระบะผสมกับน้ำตาลทรายแดง 1 กก. ใส่ในโหลปิดด้วยกระดาษขาวผูกเชือกให้แน่น หมักทิ้งไว้ประมาณ 5 7 วัน
วิธีการใช้
2 ช้อน ต่อน้ำ 10 ลิตร รดพื้นคอกและตัวหมูทุกเช้าและเย็น
โยเกิร์ตหมูหลุม (ช่วยให้หมูมีระบบย่อยอาหารดีขึ้นเมื่อหมูมีอาการป่วย)
วัสดุอุปกรณ์
- น้ำซาวข้าว (หรือน้ำข้าวหม่า)
- น้ำตาลทรายแดง กก.
- โหลสำหรับใส่เหล้าดองยา
- กระดาษขาว
- เชือกฟาง
- นมสดพลาสเจอร์ไรซ์ (นมวัว) 10 แก้ว
- รำอ่อน
วิธีการทำ
- นำน้ำซาวข้าวใส่ขวดโหล เว้นช่องว่างประมาณ 10 ซม. ปิดด้วยกระดาษขาว ผูกเชือก ทิ้งไว้ 7 วัน
- เปิดฝา นำรำอ่อนโรยด้านบนให้หนาประมาณ 1 ซม. แล้วปิดทิ้งไว้อีก 2 วัน
- ดูดน้ำซาวข้าวที่ได้จากการหมักมา 1 แก้ว
- เทน้ำซาวข้าวลงในโหล 1 แก้ว แล้วเทนมสดพลาสเจอร์ไรซ์ (นมวัว) 10 แก้ว
- เทน้ำตาลทรายแดงลงไป ไม่ต้องคน
- ปิดฝาด้วยกระดาษขาว ผูกรัดด้วยเชือกฟาง
- หมักทิ้งไว้ 7 วัน
วิธีการใช้
โยเกิร์ต 2 ช้อน ต่อน้ำ 10 ลิตร ให้หมูดื่ม
หมากฝรั่งหมูหลุม
วัสดุอุปกรณ์
- ไม้เนื้ออ่อน เช่น ต้นมะละกอ ไม้กระถิน สดๆ ประมาณ 1 กก
- เหล้าดองยาหมูหลุม 1 แก้ว
- น้ำตาลทรายแดง 1 แก้ว
- กระดาษขาว
- โอ่ง
- เชือกฟาง
- น้ำสะอาด
วิธีการทำ
- นำไม้เนื้ออ่อนมาตัดเป้นชิ้นประมาณ 1 ฝ่ามือ
- นำใส่โอ่ง
- ใส่น้ำให้เต็ม ท่วมไม้ที่ใส่
- เทเหล้าดองยาหมูหลุม 1 แก้ว
- เทน้ำตาลทรายแดง 1 แก้ว
- ปิดด้วยกระดาษขาว มัดด้วยเชือก
- ทิ้งไว้ประมาณ 15 วัน
วิธีการใช้
โยนให้หมูกินได้ตลอด
เหล้าดองยาหมูหลุม (ลดความเครียด กระตุ้นการกินอารของหมู)
วัสดุอุปกรณ์
- สมุนไพรในท้องถิ่น 1 กก.
- น้ำตาลทรายแดง กก.
- โหลสำหรับใส่เหล้าดองยา
- กระดาษขาว
- เชือกฟาง
- สุรากลั่น 2 ขวด (สุราพื้นบ้าน)
วิธีการทำ
- นำสมุนไพรที่เตรียมไว้มาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ใส่โหล
- เทน้ำตาลทรายแดงลงไปในโหล
- เทสุรากลั่น 2 ขวด (สุราพื้นบ้าน) ลงไปในโหล
- ปิดด้วยกระดาษขาว ผูกเชือกให้แน่น
- ทิ้งไว้ประมาณ 15 วัน
วิธีการใช้
1 ช้อน ต่อน้ำ 10 ลิตร ให้หมูดื่มอาทิตย์ละ 2 ครั้ง
อาหารหมักหมูหลุม
วัสดุอุปกรณ์
- ผัก ผลไม้ต่างๆในท้องถิ่น 100 กก.
- น้ำตาลทรายแดง 4 กก.
- ถังพลาสติก 1 ใบ
- กระดาษขาวหรือผ้ายางปิด
- เชือกฟาง
- เกลือ 1 กก.
วิธีการทำ
- นำผัก ผลที่เตรียมไว้หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ 100 กก.
- เทน้ำตาลทรายแดง 4 กก. ลงในกองผักผลไม้ที่หั่นไว้แล้ว
- เทเกลือ 1 กก. ลงในกองผัก ผลไม้ที่หั่นไว้แล้ว
- ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน
- ตักอาหารที่ผสมลงในโอ่ง ให้เหลือช่องว่างอากาศไว้ 1 ส่วน
- ปิดด้วยกระดาษขาว ผูกเชือกให้แน่น
- ทิ้งไว้ประมาณ 7 วัน
วิธีการใช้
เริ่มให้อาหารหมัก เมื่อเริ่มเลี้ยงเดือนที่ 2 ตักอาหารหมัก 5 ถัง ผสมรำอ่อน 2 ถ้วย และอาหารสำเร็จรูป 2 ถ้วยให้หมูกินต่อ 1 มื้อ
ผลการวิจัย
จากการพิสูจน์ซากหมูหลุม 10 ตัว ไม่พบพยาธิในอวัยวะของหมูหลุม เนื้อหมูมีสีแดงไม่เหม็นคาว ลำไส้สะอาด และไขมันน้อย จึงเป็นเนื้อหมูชีวภาพ ปลอดภัยต่อผู้บริโภค เพราะเลี้ยงจากการใช้จุลินทรีย์ท้องถิ่น (Indigenous Microorganisms: IMO)
ที่มา:
- เรื่องและภาพจากเอกสารคนรักหมู หมูหลุม การเลี้ยงหมูแบบเกษตรธรรมชาติ
- จัดทำโดย Ban Boon Agri-Nature ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติบ้านบุญ 71 หมู่ 8 ต.ห้วยยาง อ.กระนวน จ. ขอนแก่น 40170 โดยการสนับสนุนของ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ และ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์
- องค์ความรู้และภูมิปัญญาด้านการเลี้ยงสัตว์ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์วิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยีเชียงราย
ป้ายคำ : จุลินทรีย์, น้ำหมักชีวภาพ, เกษตรอินทรีย์
เรื่องที่เกี่ยวข้องกับหมวด สัตว์
-
สวนของเราทำเกษตรผสมผสาน ซึ่งมีการปลูกพืชผสมผสาน ร่วมกับการเลี้ยงปลาและเลี้ยงเป็ดไก่ในพื้นที่ร่วมกันหลายครั้งมีภาระกิจทำให้ไม่สามารถให้อาหารและน้ำไก่ตามเวลาปรกติ ... -
การเลี้ยงสัตว์เป็นกิจกรรมหนึ่งของสวนเกษตรผสมผสานที่มีการทำเกษตรยั่งยืน มีรูปแบบกสิกรรม (ปลูกพืช) ปศุสัตว์ (เลี้ยงสัตว์) และประมง อยู่ร่วมกัน ... -
การทำเกษตรผสมผสานมีอีกอย่างหนึ่งคือการทำประมง เราเลี้ยงปลานิล และปลาธรรมชาติในบ่อเดียวกัน ดังนั้นการทำอาหารปลาจากสิ่งที่มีในสวนเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการพึ่งพาตนเอง