เกษตรประณีต 1 ตารางเมตรทำได้

การเกษตรแบบประณีต เป็นที่สนใจกันมากในปัจจุบัน เพราะทำจากเล็กไปหาใหญ่ จากง่ายไปหายาก หลักการคือ “กินของที่ปลูก และ ใช้ของที่ทำเอง” ศรัทธาในงานที่ทำ ใช้ระบบปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์หมุนเวียนอย่างต่อเนื่องและพอเพียง

พ่อคำเดื่อง ภาษี ปราชญ์ชาวบ้าน แห่งสถาบันฟื้นฟูภูมิปัญญาไทย อ.แคนดง บุรีรัมย์ กล่าวว่า เดิมทีทำเกษตรผสมผสานอยู่แล้ว มีเกษตรกร และผู้สนใจเข้ามาดูงานอย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่วนใหญ่มองดูว่าทำได้ยาก เพราะต้องเป็นแปลงใหญ่ใช้เนื้อที่มาก
และต้องใช้เวลานานกว่าจะประสบความสำเร็จ ทำให้คนส่วนใหญ่เกิดความท้อถอย จึงมีแนวคิดที่ว่า “ย่อส่วน”แปลงเกษตรผสมผสานให้มีขนาดเล็กลงมาเป็น”เกษตรประณีต 1 ตารางเมตร” เพื่อกระตุ้นและจุดประกายแนวคิดของเกษตรกรทั่วไปโดยเฉพาะรายย่อย และเกษตรกรที่มีที่ทำกินจำกัดมาก ก็สามรถทำได้ เป็นนวัตกรรมหนึ่งที่ลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ได้อย่างดี

• ตัวอย่าง 1 ตารางเมตรทำได้

โดยเฉพาะเกษตรกรที่มีที่ดินน้อย ผู้ที่มีเวลาน้อย มีความรู้ทางการเกษตรน้อย มีทุนน้อย มีปริมาณน้ำน้อย ขอเน้นว่า “จะทำอย่างไรจึงจะให้พื้นที่น้อยๆ เกิดประโยชน์สูงสุด”
ขั้นแรกก็สำรวจพื้นที่ที่มีอยู่ และคิดว่าเราต้องการอะไรจากพื้นที่นั้น สำรวจทรัพยากรที่มีอยู่ เช่น ทิศทางแสง วัตถุดิบและทุนทรัพย์ แล้วร่างแบบลงในกระดาษว่าจะปลูกอย่างไรให้ได้ความหลากหลายในพื้นที่นั้นถึง แล้วจึงลงมือปฏิบัติ

ในพื้นที่ 1 ตารางเมตร ถ้าวางระบบดี จะสามารถปลูกพืชได้ไม่ต่ำกว่า 35 ชนิด โดยเลียนแบบป่าธรรมชาติ ซึ่งพืชจะเกื้อกูลกันโดยไม่แย่งอาหารกัน โดยเราจะขุดหลุมปลูกกล้วยไว้ตรงกลาง และปลูก

• ไม้ยืนต้นไว้มุมทั้งสี่ด้าน เอาไว้สร้างบ้านในอนาคต อาจเลือกปลูก ยางนา มะฮอกกานี หรือต้นสักทองก็ได้ นอกจากนี้อาจเลือก มะรุม ขี้เหล็ก แคป่า รวมถึงผลไม้เช่น ขนุน กระท้อน มะขาม มะกอกน้ำ มังคุด น้อยหน่า ทับทิม รวมทั้ง
• ไม้ทำยาพื้นบ้าน เช่น มะตูม มะหาด มะเกลือ
• ไม้ให้น้ำมัน เช่นต้นพลวง ต้นสะแบง
• ไม้ดอกสวยงาม เช่น ต้นจาน คูน ดาวเรือง
• ไม้หอมเช่น กฤษณา กันเกรา ต้นปีบ
• ไม้ใช้ใบเลี้ยงสัตว์ เช่น ประดู่ ไผ่
• ไม้ไล่แมลง เช่น สะเดา ยอป่า
• ไม้ทำเครื่องเรือน เฟอร์นิเจอร์ เช่น มะค่าโมง มะค่าแต้ ไม้เต็ง ไม้รัง ไม้แดง

ทั้งยังสามารถปลูกผักสวนครัว เช่น ชะพลู มะเขือพวง มะเขือเทศ ยี่หร่า กุยช่าย โหระพา หอม สะระแหน่ มะกรูด มะละกอ มันเทศ พลูคาว แตงกวา และพริกในบริเวณเดียวกัน สามารถรดน้ำใส่ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ได้พร้อมๆกัน ในเวลาเดียวกัน– ถ้ามีกล้วย กล้วยจะเป็นพี่เลี้ยงให้ร่มเงา และเก็บความชื้นไว้ให้กับพืชอื่นๆ
ยังมีความรู้อีกมากจากพ่อคำเดื่อง ภาษี บ้านโนนเขวา ต.หัวฝายกิ่ง อ.แคนดง จ.บุรีรัมย์ “สถาบันฟื้นฟูภูมิปัญญาไท“โทร 081-876-5906 และ 085-777-7530