เปลี่ยนเขาหัวโล้น เป็นเขาหัวจุก

ปลูกต้นไม้บนยอดเขา เพื่อให้เขาหัวโล้นกลายเป็นเขาหัวจุก และด้านข้างทางลาดสองข้างของภูเขาก็จะปลูกต้นไม้เพิ่มเปรียบเสมือนผมแกละ การเปลี่ยนเขาหัวโล้น จุดต้นน้ำ ให้กลายเป็นเขาหัวจุก หลักคิดคือ ยกน้ำจากร่องน้ำขึ้นไปบนบ่อที่สูง เพิ่มความชื้นกระจายให้ทั่วพื้นที่ 5-9 ไร่ ด้วยการขุดลำเหมือง ปลูกแฝก ปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ทำนาขั้นบันได ก่อหัวคันนาสูงและกว้าง เป้าหมายคือ ทำน้อยแต่ได้มาก ทำ 5 ไร่ ผลที่ได้จะมากกว่าการถางเขาทั้งลูก ซึ่งโครงการนี้จะเป็นตัวอย่างทำกิน และชี้ให้เห็นประโยชน์ของป่า ไม่ควรถูกถางทำลาย

การเปลี่ยน เขาหัวโล้น เป็น เขาหัวจุก เป็นการประยุกต์ใช้ โคกหนองนา โมเดล ให้เข้ากับภูมิสังคม พื้นที่ภูเขาคือโคกตามธรรมชาติ จึงไม่จำเป็นต้องสร้างโคกอีก ส่วนหนองนั้นเปลี่ยนเป็นการกั้นฝายในพื้นที่ร่องเขาเพื่อเก็บน้ำไว้ ทำนาขั้นบันได โดยยกหัวคันนาสูงและกว้าง เพื่อเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาบนภูเขาให้ได้มากที่สุด สร้างบ่อเก็บน้ำจากวัสดุในพื้นที่ไว้ด้านบน เพื่อปล่อยน้ำผ่านคลองไส้ไก่ หรือที่เรียกว่าลำเหมืองกระจายให้ทั่วพื้นที่ และปลูกแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดิน ปลูกป่า 3 อย่างประโยชน์ 4 อย่าง เพื่อพอกิน พออยู่ พอใช้ และคืนความร่มเย็นให้ระบบนิเวศ รูปแบบนี้จะใช้พื้นที่เพียง 10 ไร่ สามารถให้ผลผลิตมากกว่าการปลูกข้าวโพดทั้งภูเขา

• โคก พื้นที่สูงในลักษณะภูเขาเป็นโคกโดยธรรมชาติ จึงเน้นการปลูก ป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง เพื่อช่วยสร้างสมดุลระบบนิเวศ แต่เนื่องจากพื้นที่ขาดความชุ่มชื้น จึงต้องเพิ่มความชุ่มชื้นให้กลับคืนมาด้วยการสูบน้ำจากร่องเขามาที่บ่อเก็บน้ำ และกระจายผ่านลำเหมืองให้ทั่วพื้นที่ เขาหัวจุก
• หนอง เกิดจากการกักน้ำไว้ในร่องเขาให้เพิ่มระดับสูงขึ้นด้วยการทำฝายชะลอน้ำ บ่อเก็บน้ำ สร้างบ่อเก็บน้ำไว้บนที่สูง โดยใช้วัสดุที่หาได้ง่ายในพื้นที่ เช่น ไม้ไผ่ ทำบ่อโครงไม้ไผ่ฉาบปูน สูบน้ำจากฝายขึ้นบ่อด้วยพลังงานทดแทน เมื่อน้ำเกินปริมาณกักเก็บของบ่อ ปล่อยน้ำไหลลงคลองไส้ไก่ หรือ ลำเหมือง ซึ่งขุดไล่ตามระดับชั้นความสูงของพื้นที่ เพื่อกระจายความชุ่มชื้น
• นา ทำนาขั้นบันได ยกหัวคันนาสูงและกว้าง เพื่อกักเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาไว้ในท้องนา และปลูกแฝกชะลอการพังทลายของดิน ทำนาน้ำลึกเป็นนาอินทรีย์โดยการใช้น้ำควบคุมวัชพืช และเร่งระดับความสูงของต้นข้าว เพิ่มผลผลิต