แววมยุรา ไม้ดอกสีจัดจ้าน

แววมยุราเป็นไม้ดอกอายุสั้น ใบเป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้าม รูปขอบขนาน ปลายแหลม โคนรูปหัวใจขอบใบจัก ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมกันเป็นหลอด กลีบดอกมีรอยแต้มสีเหลือง ตรงปากกลีบ กลีบดอกมี 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน โคนเชื่อมกันเป็นหลอด มีถิ่นกำเนิดในแถบอินโดจีน

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Torenia fournieri
วงศ์ : Scrophulariaceae
ชื่อสามัญ : Wishbone flower
ชื่ออื่น ๆ : Blue wings, แววมยุรา เกล็ดหอย แววมยุเรศ สามสี หญ้าลิ้นเงือก หญ้าลำโพง

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ล้มลุกฤดูเดียว สูง 20-40 เซนติเมตร ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านโปร่ง ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยมมีขนที่สัน

• ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับฉาก กว้าง 1-3 เซนติเมตร ยาว 1.5-5 เซนติเมตร รูปใบหอก ขอบใบหยักมนแกมฟันเลื่อย แผ่นใบมีขนนุ่มปกคลุมทั้งสองด้าน ปลายใบแหลม ฐานใบกลมถึงรูปหัวใจ ก้านใบยาวประมาณ 1.5 มม.
• ดอกช่อกระจะโปร่ง ออกที่ปลายกิ่ง ดอกสมบูรณ์เพศ ก้านช่อดอกยาว 4 ซม. แกนช่อดอกยาวได้ถึง 6 ซม. ใบประดับ 1 ใบ รูปแถบแกมใบหอก กว้างประมาณ 1 มม. ยาวประมาณ 6 มม. ปลายแหลม ขอบเป็นชายครุย ผิวมีขนสั้นปกคลุม ดอกย่อยมีได้ถึง 8 ดอก บานเต็มที่มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 มม. ก้านดอกย่อยยาว 1.5 ซม. มีขนสั้นนุ่มบริเวณสัน กลีบดอกมี 5 กลีบ หลอดกลีบดอกยาวประมาณ 2 ซม. โคนแคบ ผิวด้านในมีขนสั้นนุ่ม ผิวด้านนอกเกลี้ยง หรือมีขนต่อมขนาดเล็ก กลีบดอกสีม่วงปากสีม่วงเข้ม กลีบตรงกลางมีแต้มสีเหลือง เชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นสองปาก กลีบด้านบนสองกลีบ กว้างประมาณ 10 มม. ยาวประมาณ 8 มม. ชนกันเป็นรูปคุ่ม กลีบด้านล่างสามกลีบสีม่วงเข้ม กว้างประมาณ 8 มม. ยาวประมาณ 7 มม. เกสรเพศผู้ 4 อัน แบ่งเป็น 2 คู่ สั้น 2 อัน ยาว 2 อัน ติดบริเวณกลางของหลอดกลีบดอก เกสรเพศเมีย 1 อัน รังไข่ทรงกระบอกเบี้ยว ภายในแบ่งเป็น 2 ช่อง ออวุลจำนวนมากติดที่แกน ก้านเกสรเพศเมีย 1 อัน ยาวประมาณ 16 มม. ยอดเป็นรูปสามเหลี่ยม กลีบเลี้ยง 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นทรงรี แต่ละกลีบมีครีบ กว้างประมาณ 2 มม. ปลายแยกเป็น 5 แฉก ยาวประมาณ 6 มม.
• ผลเป็นฝัก รูปขอบขนานแคบ กว้าง 0.3 ซม. ยาว 1 ซม. มีกลีบลี้ยงติดทน เมล็ดมีขนาดเล็ก มีจำนวนมาก รูปรี

ขึ้นบริเวณที่ร่ม หรือบนหินในป่าเต็งรัง ป่าเบญจพรรณ พื้นที่ชุ่มน้ำ ตามซอกหินที่ชื้น ริมลำธาร ตั้งแต่พื้นราบจนถึงระดับ 1,200 เมตร ออกดอกช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนกันยายน นิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับทั่วไปทางภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

สรรพคุณ
ยาพื้นบ้านอีสานใช้ รากสด ทุบพอแหลก หรือทุบกับเกลือ อมแก้ปวดฟัน

การขยายพันธุ์
การเพาะเมล็ด

การปลูกและการดูแลรักษา

• แววมยุราเป็นไม้กลางแจ้งต้องการแสงแดดจัด
• ดินที่ปลูกควรเป็นดินร่วนซุย
• ต้องการน้ำปานกลาง

ที่มา
ภาควิชาพืชศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์