โสนคางคก ตรึงไนโตรเจน

โสนคางคก เป็นไม้พุ่มล้มลุกลักษณะลำต้นและใบคล้ายต้นโสน ต้นสูง 1-1.5 เมตร ชอบขึ้นตามริมตลิ่งหรือในนาหว่าน ลำต้นเป็นขนสากมือ งอกได้ดีในสภาพดินชื้นพบในสภาพที่ดินขาดไนโตรเจน เจริญเติบโตได้ดีในที่น้ำขังและน้ำท่วมสูง

โสนในเมืองไทยมีหลายพันธุ์ คือโสนหิน โสนคางคก โสนหางไก่ใหญ่ โสนหางไก่เล็ก เนื้อไม้ของโสนใช้ประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรมเบาของภาคกลาง ไม้โสนใช้ทำเป็นของเล่นเด็ก ในปัจจุบันคนอยุธยาใช้เนื้อไม้จากต้นโสนประดิษฐ์เป็นดอกไม้หลายรูปแบบ เช่น ดอกมะลิ ดอกกุหลาบ ดอกจำปา เป็นต้น เนื่องจากเยื่อไม้ของต้นโสนเป็นไม้เนื้อบาง เบาเหนียว สามารถนำมาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ได้อย่างปราณีต และงดงาม ชาวบ้านเล่าว่า การใช้ไม้โสนมาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ นำมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา นับเป็นการใช้วัสดุธรรมชาติได้อย่างแยบยล และเป็นรายได้เสริมกับชาวบ้านในท้องถิ่น (โสนที่นำมาทำเป็นดอกไม้ประดิษฐ์เป็นโสนชนิดที่มีลำต้นใหญ่ เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. และต่างชนิดกับโสนกินดอก) และไม้โสนยังใช้เป็นทุ่นหรือเชื้อติดไฟได้

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sesbania aculeata Poir (S. Sericea)
วงศ์/อันดับ : Papilionaceae (Leguminosae) (วงศ์ย่อยประดู่)
ชื่อท้องถิ่น : โสนคางคก โสน ผักฮองแฮง

โสนคางคก เป็นพืชตระกูลถั่ว ลำต้นสูง 1-2 เมตร ลำต้นเป็นขนสากมือ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยมีขนาดเล็ก รูปรียาว ดอกออกเป็นช่อ กลีบดอกสีเหลือง สีอ่อนกว่าและมีขนาดเล็กว่าดอกโสน ฝักมีลักษณะแบนเรียวยาว มีเมล็ดสีดำผักละประมาณ 8-12 เม็ด เมล็ดมีรูปร่างคล้ายไตหรือเมล็ดถั่ว พบมากในที่ชื้นเจริญเติบโตได้ดีในที่น้ำขังและน้ำท่วมสูงมักระบาดไม่หนาแน่นแต่จะกระจายทั่วไป ออกดอกเดือนกันยายน เมล็ดสุกแก่และตายในเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน ลำต้นที่โตสมบูรณ์เมื่อมีระดับน้ำเหมาะสม 80-150 ซ.ม. บริเวณโคนต้นจะโป่งพองออกมาคล้ายฟองน้ำตามความลึกของระดับน้ำ