ไตรโคเดอร์มา เชื้อรามหัศจรรย์สำหรับใช้ควบคุมโรคพืช

เชื้อราไตรโคเดอร์มา เป็นเชื้อราชั้นสูงที่ดำรงชีวิตอยู่ในดิน อาศัยเศษซากพืช ซากสัตว์และอินทรียวัตถุเป็นแหล่งอาหาร เจริญได้รวดเร็วบนอาหารเลี้ยงเชื้อราหลายชนิด สร้างเส้นใยสีขาวและผลิตส่วนขยายพันธุ์ที่ เรียกว่า โคนิเดีย หรือ สปอร์ จำนวนมากรวมเป็นกลุ่มหนาแน่นจนเห็นเป็นสีเขียว เชื้อราไตรโคเดอร์มาเป็นศัตรู (ปฏิปักษ์) ต่อเชื้อราสาเหตุโรคพืชหลายชนิดโดยวิธีการเบียดเบียน หรือเป็นปรสิต และแข่งขันหรือแย่งใช้อาหารที่เชื้อโรคต้องการ นอกจากนี้เชื้อราไตรโคเดอร์มายังสามารถผลิตปฏิชีวนสาร และสารพิษ ตลอดจนน้ำย่อยหรือเอนไซม์สำหรับช่วยละลายผนังเส้นใยของเชื้อโรคพืช คุณสมบัติพิเศษของเชื้อราไตรโคเดอร์มาคือ สามารถช่วยละลายแร่ธาตุให้อยู่ในรูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช จึงช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชและชักนำให้ต้นพืชมีความต้านทานต่อเชื้อโรคพืชทั้งเชื้อราและแบคทีเรียสาเหตุโรค

จากผลการดำเนินงานวิจัยตั้งแต่ พ.ศ.2528 ถึงปัจจุบัน สามารถคัดเลือกเชื้อราไตรโคเดอร์มาจากดินในธรรมชาติได้หลายสายพันธุ์ โดยเฉพาะสายพันธุ์ CB-Pin-01 มีประสิทธิภาพสูงในการควบคุมโรคของพืชเศรษฐกิจต่างๆทั้งพืชไร่ ไม้ผล พืชผัก และไม้ดอกไม้ประดับหลายชนิดได้ในสภาพแปลงเกษตรกร ทั้งโรคที่เกิดบนส่วนของพืชที่อยู่ใต้ดิน เช่น โรคเมล็ดเน่า โรคเน่าระดับดิน (โรคกล้ายุบ) รากเน่า หัวหรือแง่งเน่า และโคนเน่า เป็นต้น โรคที่เกิดบนส่วนของพืชที่อยู่เหนือดินไม่ว่าจะเป็นส่วนของ กิ่ง ผล ใบ หรือดอก เช่น โรคลำต้นไหม้ของหน่อไม้ฝรั่ง โรคแคงเกอร์ของมะนาว โรคราดำของมะเขือเทศ โรคใบปื้นเหลืองและโรคดอกสนิมของกล้วยไม้ โรคแอนแทรคโนสของมะม่วงและพริกทั้งก่อนและหลังเก็บเกี่ยวผลผลิต นอกจากนี้ยังสามารถใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาควบคุมโรครากเน่าของพืชผักสลัดและผักกินใบต่างๆที่ปลูกในสารละลายธาตุอาหาร (ระบบไฮโดรโพนิกส์) และจากผลการวิจัยล่าสุดพบว่าการแช่เมล็ดข้าวเปลือกก่อนใช้หว่านลงในนาข้าว ช่วยลดการเกิดโรคเมล็ดด่าง เมล็ดลีบ ของข้าวที่เกิดจากการเข้าทำลายของเชื้อราหลายชนิด ตลอดจนช่วยเพิ่มความสมบูรณ์และน้ำหนักเมล็ด และเพิ่มผลผลิตต่อไร่ได้ด้วย

ขั้นตอนและวิธีการผลิตเชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสด
ในการผลิตเชื้อรานั้น วัสดุอาหารและหัวเชื้อเป็นปัจจัยที่สำคัญ ผลการวิจัยพบว่าปลายข้าวเป็นวัสดุอาหารที่ดีที่สุด หาซื้อง่ายและราคาถูก ส่วนหัวเชื้อไตรโคเดอร์มา ทางโครงการได้พัฒนาให้อยู่ในรูปผงแห้ง ซึ่งสะดวกในการใช้และเก็บรักษา

หัวเชื้อราไตรโคเดอร์มาบริสุทธิ์ : คือเชื้อราไตรโคเดอร์มาสายพันธุ์ CB-Pin-01 ที่ดีที่สุดจากการคัดเลือกเก็บในวัสดุอินทรีย์ที่ปราศจากจุลินทรีย์ปนเปื้อนทุกชนิด สามารถเก็บรักษาได้เป็นระยะเวลานานและสะดวกต่อการนำไปใช้เพื่อขยายหรือเพิ่มปริมาณเชื้อ

วิธีเก็บรักษาหัวเชื้อ : เก็บไว้ในตู้เย็น ( ประมาณ 8-10 องศาเซลเซียส ) สามารถมีชีวิตอยู่ได้นานประมาณ 1 ปี ถ้าเก็บที่อุณหภูมิในห้องปกติ สามารถเก็บไว้ได้นาน 6 เดือน
วัตถุประสงค์ เพื่อให้เกษตรกรและผู้สนใจสามารถขยายปริมาณเชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสดไว้ใช้ได้เองตามต้องการ ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายและสะดวกต่อการนำไปใช้

วิธีการขยายเชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสด

1. ใช้ปลายข้าวหรือข้าวสาร 3 แก้ว (1แก้วมีความจุประมาณ 250 ซีซี ) ประมาร 600 กรัม ใส่น้ำเปล่าสะอาด 2 แก้วหรือ ประมาณ0.5ลิตรหุงด้วยหม้อหุงข้าวไฟฟ้าเมื่อสุกแล้วจะได้ข้าวสุก (ประมาณ 1 กิโลกรัม)
2. ตักข้ามที่หุงสุกใหม่ๆใส่ถุงพลาสติกทนร้อนขนาด 8*12นิ้ว ถุงละ 2แก้วน้ำ (ประมาร 250-300 กรัม ) รีดอากาศออกจากถุงแล้ว พับปากถุงไว้ รอให้ข้าวอุ่นหรือเก็บเย็น จึงเทหัวเชื้อราไตรโคเดอร์มาใส่ลงในถุงพลาสติก (หัวเชื้อราไตรโคเดอร์มา 1 ขวด บรรจุ 20 กรัม ใส่ในข้าวสุกได้จำนวน 16 ถุง รวมทั้งหมด 4 กิโลกรัม )
3. หลังใส่หัวเชื้อราไตรโคเดอร์มาแล้ว มัดปากถุงด้วยหนังยางให้แน่น (มัดให้สุดปลายถุง) เขย่าหรือขยำเบาๆให้หัวเชื้อคลุกเค้ากับข้าวสุกทั่วทั้งถุง ใช้ปลายเข็มเจาะถุงพลาสติกใต้หนังยางที่มัดเล็กน้อย ประมาณ 15-20 จุดต่อถุง (เพื่อให้มีอากาศถ่ายเท เหมาะสมต่อการเจริญของเชื้อราไตรโคเดอร์มา) แล้วแผ่ข้าวสุกให้แบนราบ
4. บ่มเชื้อไว้ในที่มีอากาศถ่ายเท มีแสงสว่างส่องถึง ไม่ตากแดด ปลอดภัยจากมด ไร และสัตว์อื่นๆ เมื่อครบ 2 วันขยำถุงเบาๆ เพื่อให้เส้นใยของเชื้อกระจายทั่วทั้งถุง บ่มถุงเชื้อต่ออีก 4-5 วันก่อนนำไปใช้ เมื่อบ่มเชื้อครบ 7 วันแล้ว ถ้ายังไม่ใช้ต้องเก็บถุงเชื้อไว้ในตู้เย็น แต่ไม่ควรเก็บไว้นานเกิน 15 วัน

คำแนะนำ : ในการบ่มเชื้อ ถ้าวางถุงเชื้อในที่มีแสงสว่างน้อย ควรเพิ่มแสงด้วยการติดตั้งหลอดฟลูออเรสเซนต์(หลอดนีออน) ช่วยโดยให้แสงสว่างนาน 12 ชั่งโมง/วัน หรือตลอด24ชั่วโมง เพื่อกระตุ้นการสร้างสปอร์ของเชื้อ เชื้อที่ขึ้นดีจะมีสีเขียวเข้ม
คำเตือน : ต้องขยายเชื้อโดยใช้หัวเชื้อบริสุทธิ์เท่านั้น ไม่ควรต่อเชื้อจากเชื้อที่ขยายแล้ว เพราะจะทำให้เกิดการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ชนิดอื่น และเชื้อที่ขยายต่อจะมีประสิทธิภาพในการควบคุมโรคพืชลดลง

วิธีการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสด
การใช้ราไตรโคเดอร์มาชนิดสดผสมกับปุ๋ยอินทรีย์
ใช้เชื้อสดผสมกับรำข้าวละเอียดและปุ๋ยอินทรีย์(ปุ๋ยหมัก/ปุ๋ยคอกเก่า)ในอัตราส่วน1:4:100โดยน้ำหนักโดย
– เติมรำข้าวเล็กน้อยลงไปในถุงเชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสด คลุกเคล้าและบีบให้เชื้อที่เกาะเป็นก้อนแตกออก ต่อจากนั้นจึงเทเชื้อที่คลุกรำข้าวแล้วผสมกับรำข้าวที่เหลือให้ครบตามจำนวน แล้วคลุกให้เข้ากันอีกครั้ง
– นำหัวเชื้อสดที่ผสมกับรำข้าว(อัตราส่วน 1:4โดยน้ำหนัก) ผสมกับปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก100กิโลกรัม คลุกเคล้าจนเข้ากันอย่างทั่วถึง อาจพรมน้ำพอชื้นเพื่อลดการฟุ้งกระจาย
เมื่อได้ส่วนผสมของเชื้อสดกับปุ๋ยอินทรีย์แล้วสามารถนำไปใช้ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

1. การผสมกับวัสดุปลูกสำหรับการเพาะกล้าในกระบะเพาะเมล็ดหรือถุงเพาะชำ
   ใส่ส่วนผสมของเชื้อสด ผสมดินปลูกอัตรา 1:4 โดยปริมาตร(20%)นำดินปลูกที่ผสมด้วยส่วนผสมของเชื้อสดแล้วใส่กระบะเพาะเมล็ด ถุง หรือกระถางปลูก
2. การใส่หลุมปลูกพืช
   – ใช้ส่วนผสมของเชื้อสด อัตรา 10-20กรัม(1-2ช้อนแกง) ต่อหลุม โรยในหลุมก่อนการหยอดเมล็ดพืช
   – ใช้ส่วนผสมของเชื้อสดอัตรา10-20กรัมคลุกเคล้ากับดินในหลุมปลูกพืช ถ้าหลุมใหญ่อาจใช้50-100กรัม/หลุม
3. การใช้เชื้อหว่านในแปลงปลูก
   หว่านส่วนผสมเชื้อสดลงบนแปลงปลูกก่อนการปลูกพืช ด้วยอัตรา 50-100กรัมต่อตารางเมตร หว่านส่วนผสมเชื้อสดลงบนแปลงปลูก ขณะที่พืชกำลังเจริญเติบโต และกำลังมีโรคระบาด ด้วยอัตรา 50-100ต่อตารางเมตร
4. การใช้เชื้อหว่านใต้ทรงพุ่มหรือโรยโคนต้นพืช
   หว่านส่วนผสมเชื้อสดทั่วบริเวณใต้ทรงพุ่มจนถึงรอบชายพุ่มอัตรา50-100กรัมต่อตารางเมตร หรือโรยส่วนผสมเชื้อสด บริเวณโคนต้นพืชกรณีที่เกิดโรคโคนเน่า ด้วยอัตรา10-20กรัมต่อต้น
5. การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสดคลุกเมล็ดพืช
   ใส่เชื้อสดลงในถุงพลาสติกที่จะใช้คลุกเมล็ดอัตรา 10 กรัม (1ช้อนแกง) ต่อเมล็ด 1 กิโลกรัม เติมน้ำ 10 ซีซี บีบเชื้อสดให้แตกตัวเทเมล็ด 1 กิโลกรัมลงในถุงแล้วเขย่าให้เชื้อสดคลุกเคล้าจนติดผิวเมล็ด นำเมล็ดออกผึ่งลมให้แห้งหรือใช้ปลูกได้ทันที

การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสดผสมกับน้ำ
ในกรณีที่ไม่สะดวกในการจัดหาปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก และรำข้าวหรือกรณีที่ต้องการใส่เชื้อราไตรโคเดอร์มาลงดินโดยไม่ประสงค์จะใส่ปุ๋ยอินทรีย์และรำข้าวลงไปในดินด้วย เนื่องจากไม่อยู่ในช่วงที่เหมาะสมสำหรับการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ สามารถใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสดที่เตรียมไว้ผสมกับน้ำ ในอัตรา 100 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตรหรือ 250 กรัม(เชื้อสด 1 ถุง)ต่อน้ำ 50ลิตรใช้น้ำเชื้อที่เตรียมได้ฉีดพ่นลงดินด้วยอัตรา 10-20 ลิตรต่อ100 ตารางเมตรสำหรับขั้นตอนการใช้เชื้อสดผสมน้ำมีดังนี้

1. นำเชื้อสดมา 1 ถุง(250กรัม) เติมน้ำลงไปในถุง 300มิลลิลิตร(ซีซี)หรือพอท่วมตัวเชื้อแล้วขยำเนื้อข้าวให้แตกออกจนได้น้ำเชื้อสีเขียวเข้ม
2. กรองน้ำเชื้อด้วยผ้าหรือกระชอนตาถี่ ล้างกากที่เหลือบนกระชอนด้วยน้ำอีกจำนวนหนึ่งจนเชื้อหลุดจากเมล็ดข้าวหมด เติมน้ำให้ครบ 50 ลิตร ก่อนนำไปใช้
   1. การฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงในกระบะเพาะกล้า กระถาง หรือถุงปลูกพืช
   1.1 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนกระบะเพาะหลังจาดหยอดเมล็ดแล้วหรือในระหว่างที่ต้นกล้ากำลังเจริญเติบโตโดยฉีดให้ดินเปียกฉุ่ม
   1.2 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงในถุงหรือกระถางปลูกพืช ตั้งแต่เริ่มปลูกหรือในระหว่างที่พืชกำลังเจริญเติบโตโดยฉีดให้ดินเปียกชุ่ม
   2. การฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงในหลุมปลูกพืช
   2.1 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงในหลุมปลูกพืชหลังจากเพาะเมล็ดแล้ว โดยฉีดพ่นให้ดินเปียกชื้น
   2.2 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงในหลุมปลูกพืชหลังย้ายพืชลงปลูกแล้ว โดยฉีดให้ดินเปียกชื้น
   3. การฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนแปลงปลูกพืช
   3.1 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนแปลงพืชหลังจากหว่านเมล็ด และคลุมแปลงด้วยฟางแล้วในอัตรา 10-20 ลิตร/100 ตารางเมตร และให้น้ำแก่พืชทันที
   3.2 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนแปลงปลูก อัตรา 10-20 ลิตร/100ตารางเมตร ก่อนคลุมแปลงด้วยพลาสติกดำ
   3.3 กรณีที่พืชกำลังเจริญเติบโตอยู่ให้ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนแปลง ในอัตรา 10-20 ลิตร/100 ตารางเมตร
   4. การฉีดพ่นน้ำเชื้อสดโคนต้นพืชและใต้ทรงพุ่ม
   4.1 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงตรงโคนต้นพืช และบนดินบริเวณรอบโคนต้นพืช โดยให้ผิวดินเปียกชื้น
   4.2 ฉีดพ่นน้ำเชื้อสดลงบนดิน ใต้บริเวณใต้ทรงพุ่มและขอบชายพุ่ม ให้ดินพอเปียกชื้น

คำเตือน : – ควรฉีดพ่นในเวลาแดดอ่อน หรือเวลาเย็นกรณีที่บริเวณที่ฉีดพ่นไม่มีร่มเงาจากพืชเลย
– ถ้าดินบริเวณที่จะฉีดพ่นเชื้อแห้งมาก ควรให้น้ำพอให้ดินมีความชื้นเสียก่อน หรือให้น้ำทันทีหลังฉีดพ่น เพื่อให้น้ำพอเชื้อซึมลงดิน

ไม้ผล
ทุเรียน ส้ม มะนาว ฝรั่ง มะละกอ ฯลฯ
โรคพืช/เชื้อ/สาเหตุ

• โรครากเน่าและโคนเน่า – เชื้อราไฟทอฟธอรา พิเทียม ฟิวซาเรียม

อัตราและวิธีการใช้

• รองก้นหลุมก่อนปลูก 50-100 กรัม/หลุม
• หว่านลงดินใต้ทรงพุ่ม 50-100 กรัม/ตารางเมตร
• ฉีดพ่นลงดิน 10-20 ลิตร/100 ตารางเมตร

พืชผักต่างๆ
มะเขือ เทศ พริก โหระพา กะเพรา หน่อไม้ฝรั่ง ขึ้นฉ่าย ตระกูลกะหล่ำ หอมใหญ่ ผักชีฝรั่ง ตระกูลถั่ว ตระกูลแตง กระชาย กระเจี๊ยบเขียว ขิง เผือก ฯลฯ
โรคพืช/เชื้อ/สาเหตุ

• โรคเน่าระดับดิน
• โรคกล้าเน่ายุบ
• โรครากเน่า โรคลำต้นเน่า
• โรครากและโคนเน่า
• โรคเหี่ยว

เชื้อราพิเทียม สเคลอโรเทียม ไรซอคโทเนีย ฟิวซาเรียม
อัตราและวิธีการใช้

• ผสมดินโดยใส่ส่วนผสมของเชื้อสด : ดินปลูก อัตรา 1:4 โดยปริมาตร (20%) เพาะกล้า/เมล็ด
• คลุกเมล็ดขนาดเล็กใช้เชื้อสด 1 ช้อนแกง/เมล็ด 1 กก.
• คลุกเมล็ดขนาดใหญ่ใช้เชื้อ 1-2 ช้อนแกง/เมล็ด 1 กก.
• หว่านในแปลงปลูก 50-100 กรัม/ตารางเมตร
• รองก้นหลุมและใส่โคนต้นเป็นโรค 10-20 กรัม/หลุม
• ฉีดพ่นหลุมปลูกและโคนต้น20-50 ซีซี/หลุม
• ฉีดพ่นกระบะเพาะกล้าและแปลงปลูกพืช 10-20 ลิตร/100 ตารางเมตร

ไม้ดอกไม้ประดับ
ดาวเรือง มะลิ เยอบีร่า ชบา เบญจมาศ ตระกูลฟิโลเดนดรอน ตระกูลขิง ซ่อนกลิ่น กล็อกซีเนีย กล้วยไม้
โรคพืช/เชื้อ/สาเหตุ

• โรคเหี่ยว โรคกล้าเน่ายุบ
• โรคเน่าดำ

เชื้อราฟิวซาเรียม ไฟทอฟธอรา พิเทียม สเคลอโรเทียม ไรซอคโทเนีย
อัตราและวิธีการใช้

• ผสมดินโดยใส่ส่วนผสมของเชื้อสด : ดินปลูกอัตรา 1:4 โดยปริมาตร (20%) เพาะกล้า/เมล็ด
• หว่านในแปลงเพาะกล้า 50-100 กรัม/ตารางเมตร
• โรยในกระถาง ถุงเพาะ 10-20 กรัม/กระถาง/ถุง
• รองก้นหลุมก่อนปลูก 10-20 กรัม/หลุม
• ฉีดพ่นในกระบะเพาะ แปลงเพาะกล้า แปลงปลูก 10-20 ลิตร/100 ตารางเมตร
• ฉีดพ่นในกระถาง ถุงเพาะกล้า ก่อนย้ายกล้าปลูก 20-50 ซีซี/กระถาง/ถุง/หลุม

พืชไร่
ข้าวบาร์เลย์ ทานตะวัน ถั่วลิสง ถั่วเหลือง ฯลฯ
โรคพืช/เชื้อ/สาเหตุ

• โรคกล้าเน่ายุบ โรคโคนเน่า – เชื้อราสเคลอโรเทียม สเคลอโรเทียม พิเทียม ไรซอคโทเนีย

อัตราและวิธีการใช้

• คลุกเมล็ดก่อนปลูกเมล็ดขนาดเล็ก 1 ช้อนแกง/ เมล็ด 1 กก.
• คลุกเมล็ดก่อนปลูกเมล็ดขนาดใหญ่ 1-2 ช้อนแกง/เมล็ด 1 กก.

การนำเชื้อราไตรโคเดอร์มาสดไปใช้ประโยชน์
สำหรับใช้แช่เมล็ดพันธุ์ใช้ได้กับเมล็ดพันธุ์พืชทุกชนิด เช่น มะเขือเทศ พริก เป็นต้น

1. ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสด ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ + น้ำครึ่งแก้ว จะได้นำเชื้อราไตรโคเดอร์มาสดสีเขียว
2. ใช้ผ้าห่อเมล็ดพันธุ์ไว้แล้วแช่ลงในแก้วน้ำเชื้อราไตรโคเดอร์มานานประมาณ 5-10 นาที ก่อนนำเมล็ดพันธุ์ไปเพาะปลูกตามปกติ
3. สำหรับการละลายน้ำแล้วรดพืชผักโดยเฉพาะให้ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสดในอัตรา เชื้อฯสด 1 ถุง+น้ำ 50 ลิตร แล้วฉีดพ่นตามปกติ ถ้าให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดต้องฉีดพ่นในช่วงเย็น ที่แดดร่มแล้ว

ประโยชน์ เชื้อราไตรโคเดอร์มา คือ ป้องกันโรครากเน่า โคนเน่า ในพืชผักทุกชนิด อันมีสาเหตุมาจากเชื้อราที่อยู่ในดิน
ข้อแนะนำหากใช้รดต้นพืชร่วมกับปุ๋ยเคมี ต้องใช้ฉีดพ่นเชื้อฯหลังจากฉีดสารเคมีแล้วประมาณ 15-20 นาที เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

วิธีการนำไปใช้

1. ใช้คลุกเคล้าเมล็ดพันธุ์ ใช้ป้องกันการเข้าทำลายของเชื้อโรคที่ติดมากับเมล็ด โดยใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดผงแห้งหรือเชื้อสด(ไม่ผสมส่วนผสมใดๆ) 10-20 กรัม ต่อเมล็ดพืช 1 กิโลกรัม อาจเติมน้ำสะอาดหรือสารจับติด(Sticker) ลงไปเล็กน้อย เพื่อช่วยให้ผงเชื้อจับติดเมล็ดได้ดีขึ้น
2. การใส่ลงในดินโดยใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาที่คลุกเคล้ากับส่วนผสมตามอัตราส่วนและหมักเรียบร้อยแล้วใส่ลงดินโดยตรงเพื่อให้เจริญและแพร่พันธุ์ เพิ่มปริมาณ เพื่อควบคุมเชื้อราสาเหตุโรคพืชที่อยู่ในดิน ทำได้หลายวิธี ดังนี้

• การใช้ในแปลงเพาะกล้า
  -หว่านส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มาบนแปลงเพาะกล้าในอัตรา 50-100 กรัมต่อตารางเมตร คลุกเคล้าให้เข้ากับดินลึก 5-10 เซนติเมตรก่อนเพาะกล้าหรือหว่านเมล็ด แล้วใช้เศษซากพืชหรือฟางคลุมบางๆเพื่อรักษาความชื้นแล้วจึงรดน้ำ
• การใช้กับพืชปลูกใหม่หรือใช้รองก้นหลุม
  -ใช้ส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มาอัตรา 50-100 กรัมต่อหลุมหรือต่อต้น
  -กรณีเป็นไม้ผล ไม้ยืนต้น ใช้ส่วนผสม 3-5 กิโลกรัม / หลุม คลุกเคล้ากับดินก้นหลุม แล้วจึงนำพืชลงปลูก ใช้เศษพืชหรือฟางข้าวคลุมบางๆแล้วรดน้ำ เพื่อรักษาความชื้น
• การใช้ในการผสมดินปลูก
  -ใช้ส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มา คลุกเคล้ากับดินผสมพร้อมปลูกในอัตรา 15 กิโลกรัมต่อดินผสม 1.0-1.5 ลูกบาศก์เมตร คลุกเคล้าให้เข้ากัน ดินที่ผสมแล้วควรใช้ให้หมดในคราวเดียว
• การใช้กับพืชที่ปลูกแล้ว
  -ในกรณีไม้ผล ไม้ยืนต้น เพื่อให้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสัมผัสดินทั่วถึง ควรทำความสะอาดบริเวณโคนต้นหรือใต้ทรงพุ่มก่อนหว่านส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มาในอัตรา 50-100 กรัม/ตารางเมตร แล้วคลุมด้วยเศษพืชหรือฟางข้าวบางๆจึงรดน้ำให้ชุ่ม
  -ถ้าเป็นพืชผักหรือไม้ดอกไม้ประดับหรือพืชผักที่มีลำต้นขนาดเล็ก ให้หว่านส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มารอบโคนต้น ในอัตรา 10-15 กรัม/ต้น หรือหว่านให้ทั่วแปลงอัตรา 50-100 กรัม/ตารางเมตร แล้วพรวนดินรดน้ำให้ชุ่ม
• การฉีดพ่นหรือราดลงดิน
  -ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาที่อยู่ในรูปผงหรือเกล็ดผสมน้ำอัตรา 50-100 กรัม/น้ำ 20 ลิตร
  -กรณีเป็นเชื้อสดที่ผลิตรจากข้าว ให้ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา อัตรา 1 กิโลกรัม หรือ 4 ถุง + น้ำ 200 ลิตร แล้วกรองเอาเฉพาะน้ำไปฉีดพ่นหรือราดดิน เหมาะกับแปลงเพาะกล้า

ข้อแนะนำและการปฏิบัติ

1. ในพืชผักหรือพืชอายุสั้น ควรใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาทุกครั้งที่ปลูก สำหรับพืชผักที่ให้ผล เช่น พริก มะเขือ พืชตระกูลแตงต่างๆควรใส่อีกครั้งในระยะเริ่มติดผล
2. พื้นที่ปลูกพืชเป็นประจำหรือพืชยืนต้น ควรใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา ปีละ 2 ครั้ง หรือทุกๆ 6 เดือน เพื่อเป็นการเพิ่มปริมาณเชื้อราไตรโคเดอร์มาในดินให้มีอยู่ตลอดไป
3. ควรหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีกำจัดเชื้อราในพื้นที่ที่ใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา ในกรณีที่มีความจำเป็น ควรเว้นระยะเวลาการใช้ห่างกันอย่างน้อย 7-10 วัน
4. ส่วนผสมของเชื้อราไตรโคเดอร์มาที่ผสมพร้อมใช้แล้ว ควรใช้ให้หมดในคราวเดียว
5. เพื่อให้การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มามีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น ควรปรับระดับความเป็นกรดด่างของดินให้อยู่ระหว่าง 5.5-6.5
6. ควรใช้เชื่อราไตรโคเดอร์มา ในช่วงเวลาที่มีแดดอ่อนในตอนเย็น เพื่อลดการถูกแสงแดดเผาทำลายเชื้อในตอนกลางวัน
7. ควรใช้เชื้อราไตรโคเดร์มาเพื่อการป้องกันการเกิดโรค จะเป็นการปฏิบัติที่ถูกต้อง และดีที่สุด

• การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสดคลุกเมล็ด อัตรา 1-2 ช้องแกง/เมล็ด1 กิโลกรัมคลุกเมล็ด
• การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสดผสมกับปุ๋ยอินทรีย์ อัตรา เชื้อสด รำละเอียด ปุ๋ยคอก (1:4:100)
• การใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มาสดผสมน้ำฉีดพ่น อัตรา เชื้อสด 500 กรัม/น้ำ100 ลิตรฉีดพ่นการเก็บรักษาเชื้อราไตรโคเดอร์มาสด

• ในการผลิตเชื้อราไตรโคเดอร์มาชนิดสด หลังจากใส่เชื้อลงถุงก้อนเชื้อ จะใช้เวลา 7-10 วัน เชื้อจึงเจริญจนเต็มถุง มีสีเขียวสดพร้อมที่จะนำไปใช้ในการควบคุมโรคพืชได้
• แต่ถ้ายังไม่ได้นำไปใช้ควรเก็บในที่ร่ม อุณหภูมิห้องปกติ จะเก็บไว้ได้นาน 15-20 วัน หลังจากนี้เชื้อจะเริ่มแก่มีสีขาวฟู เสื่อมคุณภาพ
• ถ้าเก็บรักษาในที่เย็นหรือตู้เย็น อุณหภูมิ 7-10 องศาเซลเซียส สามารถเก็บได้นานถึง 1-3 เดือน

หัวเชื้อไตรโคเดอมาสามารถซื้อได้ที่
1. ร้านพันธุ์ไม้ ม.เกษตร บางเขน (ประตู 3)
2. คลีนิคสุขภาพพืช ม.เกษตร กำแพงแสน โทร 081-0146410 หรือ 034-281053-6 ต่อ 3405 มีส่ง แบบ พกง.ด้วย

เอกสารประกอบ :

เอกสารประกอบ trichoderma