ไผ่ซางหม่น ไผ่ทำเครื่องเรือน ของใช้

ไผ่ซางหม่น เป็นไผ่ลำต้นตรงเบา เสี้ยนละเอียด เนื้อหนา โตเร็ว เหมาะกับการนำมาใช้ในการทำเฟอร์นิเจอร์ ตะเกียบ ไม้จิ้มฟัน และส่งเข้าโรงงานทำไม้พื้น เพราะเป็นไผ่ที่ใช้กับเครื่องจักรได้ พื้นที่ที่เหมาะสมต่อการปลูก สามารถปลูกได้ทั่วไป แนะนำอย่างแถบ ปราจีนบุรี นครนายก อีกทั้งพื้นที่แถบนี้ยังมีโรงงานคอยรองรับผลผลิตอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกษตรกรขายได้ราคาเพราะลดค่าขนส่งได้มาก สำหรับพันธุ์ที่แนะนำคือ ไผ่ซางหม่นราชินี

คนส่วนใหญ่จะรู้จักไผ่ว่าเป็นไม้ป่าสารพัดประโยชน์ เพราะทุกส่วนของไผ่ ไม่ว่าจะเป็น หน่อก็สามารถนำมารับประทานได้ และไม้นำมาใช้ประดิษฐ์แปรรูปเป็นเครื่องเรือน ของใช้ และเฟอร์นิเจอร์ แต่โดยมากไผ่ที่เป็นที่รู้จัก เช่น ไผ่ตง ไผ่หวาน มีน้อยคนที่จะรู้จัก “ไผ่ซางหม่น” เพราะเป็นไผ่ที่พบมากเฉพาะในพื้นที่ภาคเหนือ แถบจังหวัดเชียงใหม่ แพร่ ลำปาง และลำพูนเท่านั้น แต่ด้วยลักษณะพิเศษที่ลำมีขนาดใหญ่ ลำตรง แข็งแรง เนื้อไม้หนา สวยงาม ทำให้ไผ่ซางหม่นกลายเป็นที่ต้องการของตลาด ขายได้ราคาดี ราคาจำหน่ายประมาณ 100-300 บาท/ลำ อีกทั้งนิยมนำมาผลิตเป็นเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่คุณภาพดี จนเป็นที่ขนานนามว่า “เพชรแห่งล้านนา”

ไผ่ซางหม่นจะเจริญเติบโต ได้ดีเมื่อผ่านปีที่ 4 ไปเพราะมีไผ่ลำใหญ่เป็นลำแม่ให้หน่อที่มีขนาดใหญ่ แต่หากมีการให้ปุ๋ยให้น้ำที่เหมาะสมก็อาจได้ผลผลิตอย่างมากตั้งแต่ปีที่สามเป็นต้นไป หากต้องการนำลำไม้ไผ่มาใช้ประโยชน์ด้านก่อสร้างหรือทำเครื่องเรือนที่มีราคาแพงควรเลือกลำไม้ไผ่ที่มีอายุ 4 ปีขึ้นไปเพราะลำไผ่ที่แก่มักไม่ถูกรบกวนจากมอดและแมลง ฉะนั้นหากมีวัตถุประสงค์ในการปลูกไผ่เพื่อผลิตทั้งหน่อไม้ และนำไม้ไปทำเฟอร์นิเจอร์ ควรปล่อยหน่อไม้ให้เป็นลำต่อไปโดยตัดกิ่งแขนงเล็ก ๆ บริเวณโคนต้นทิ้งไปเท่านั้น

เมื่ออายุ 2 ปีจะมีหน่อไม้แตกขึ้นมาอีก อาจจะคัดเลือกหน่อไม้ที่มีลักษณะไม่ดีออกไปจำหน่ายบ้าง โดยเลือกหน่อไม้ที่แทรกมาจากดินและมีขนาดใหญ่สมบูรณ์เก็บไว้ให้เป็นต้นใหม่ประมาณ 5-6 หน่อ ฉะนั้นเมื่อขึ้นปีที่ 3 จะมีลำประมาณ 8-10 ลำ

เมื่อครบอายุ 3 ปีจะมีหน่อจำนวนมาก สามารถตัดหน่อออกไปจำหน่ายได้ พอปีที่ 4 เป็นต้นไปก็สามารถตัดลำมาใช้ประโยชน์ได้แล้ว ก็นำมาทำเฟอร์นิเจอร์

วิธีขยายพันธุ์ไผ่ซางหม่น
ระยะนี้เกษตรกรสนใจการปลูกไผ่กินหน่อกันมาก มีการพูดคุยกันบ่อยๆ อาจจะเป็นเพราะ ไผ่ปลูกง่าย อายุยืน ผลผลิตขายได้ตลอดปี หรือเพราะ..เป็นพืชอาหารที่ปลอดภัยจากสารพิษ สำหรับพันธุ์ที่สนใจกันมากได้แก่ ไผ่ตงลืมแล้ง เพราะเห็นมีการปลูกในพื้นที่แล้วมีหน่อตลอดปี หน่อรสชาติดี จึงเกิดเวทีแลกเปลี่ยนกันบ่อย โดยเฉพาะการขยายพันธุ์ มีหลายวิธีที่เล่าสู่กันฟัง ซึ่งรวมๆแล้วก็มีที่ได้ผลเช่น วิธีแยกเหง้าหรือหน่อ การปักชำกิ่งแขนง การปักชำข้อติดแขนง เลยแนะนำเพิ่มอีกวิธีหนึ่งคือ การตอนกื่งแขนง

วิธีการตอนกิ่งแขนงไผ่

1. เลือกกิ่งแขนงที่สมบูรณ์ ตัดแต่งกิ่งเล็กๆข้างออกเพื่อสะดวกในการหุ้ม
2. ใช้มีดฟันกิ่งแขนงเบาๆ แล้วดีงให้กิ่งให้ฉีกออก โดยให้มีเนื้อไม้(ผิวไม้เหลืออยู่) ดึงออกจากข้อ ดึงลง ข้างล่างประมาณ 1 คืบ
3. ใช้ขุยมะพร้าวชุ่มน้ำใส่ถุงพลาสติก หุ้มโคนแขนง ..เหมือนการตอนกิ่งทั่วไป แล้วผูกให้แน่น
4. ใช้เวลา 20-25 วัน จะมีรากออกมา รอให้รากแก่แล้วตัดไปชำในถุง เมื่อแข็งแรงแล้วนำไปปลูกได้เลย

วิธีตอนกิ่งไผ่

1. นำขุยมะพร้าวแช่น้ำไว้ให้ชุ่ม หรือจะแช่ไว้สักคืนหนึ่งก็ได้นะครับ
2. นำขุยมะพร้าวใส่ถุงพลาสติก (ดังภาพ) รัดปากให้แน่นด้วยหนังยางหรือเชือกฟาง
3. ใช้มีดผ่าครึ่งถุงพลาสติก เพื่อเปิดช่องไว้สำหรับทางกิ่งไผ่
4. ใช้มีดผ่ากิ่งไผ่ จากด้านบนลงสู่ด้านล่าง อย่าให้ขาดนะครับ ให้เหลือเปลือกไผ่บางๆ ติดกับลำต้นไว้
5. นำถุงพลาสติกห่อขุยมะพร้าวที่เตรียมไว้หุ้มกิ่งไผ่ส่วนโคนที่ถูกผ่าออก แล้วมัดด้วยเชือกฟาง หรือ สายรัด ผูกแน่นติดกับลำไผ่
6. เมื่อรากของกิ่งไผ่ออกเต็มแล้ว ก็ให้ตัดกิ่งลงมาเตรียมเพาะชำ โดยให้เหลือปล้องไว้ 2-3 ปล้องครับ

เทคนิคการตอนกิ่งไผ่
1- หากต้องการให้รากของกิ่งไผ่ออกเร็วๆ เปลือกไผ่ส่วนที่ติดกับลำต้นไม้ควรให้เหลือมากเกินไป ควรเหลือไว้นิดเดียว
2- หากไม่ต้องการให้รากของไผ่ออกเร็ว ก็ไม่ต้องทำตามแบบข้อ 1

การเลือกกิ่งไผ่ที่จะตอน ต้องเลือกกิ่งที่ไม่อ่อนหรือไม่แก่จนเกินไป เหมือนๆ กับการตอนไม้อื่นๆ ทั่วไป

เมื่อเสร็จขั้นตอนแล้ว ก็ใช้เชือกฟางมัดติดกับลำต้น หรือลำไผ่ไว้ให้แน่น อย่าให้หลุดก่อนนะ เดี๋ยวจะฉีกหมด ถ้ากิ่งไผ่ปักกิ่ง

กิ่งแขนง คือกิ่งที่แตกจากตาบริเวณข้อต่อของลำไผ่ ความสำเร็จของการตอนกิ่งแขนงขึ้นอยู่กับการเลือกกิ่งแขนงและฤดูที่จะตอนด้วย ฤดูที่เหมาะในการตอนกิ่งแขนงของ ไผ่ตงลืมแล้ง คือ ปลายฤดูฝนช่วงเดือนกันยายนถึงตุลาคม ไปจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งเป็นช่วงที่มีกิ่งแขนงมาก การเลือกกิ่งแขนงควรเลือกกิ่งที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 นิ้วถึงนิ้วครึ่ง(ไม่แก่ไม่อ่อน) ที่มีรากอากาศเป็นสีน้ำตาลหรือน้ำตาลอมเหลือง และใบที่ยอดคลี่แล้ว กาบหุ้มตาหลุดหมด อายุของกิ่งแขนงอย่างน้อยต้องมีอายุ 4-6 เดือน ถ้าค้างปียิ่งดี เมื่อเลือกกิ่งแขนงได้ตามความต้องการแล้ว ให้ใช้เลื่อยโค้งเลื่อยตรงกลางระหว่างกิ่งแขนงกับลำไผ่ เลื่อยไปจนกิ่งแขนงเกือบขาด จากนั้นก็ดึงกิ่งแขนงให้แยกจากลำแม่ ให้เหลือเปลือกเขียวของลำแม่ให้บางที่สุด นำดินที่ใส่ถุงเตรียมไว้พร้อมที่จะตอน กรีดถุงด้านหนึ่งขนาดสี่เหลี่ยมผืนผ้าของถุงดินที่จะตอนทิ้งไป(2.5*3.5นิ้ว) นำน้ำยาเร่งรากราดใส่ถุงดินที่จะตอนให้ชุ่ม ดันประกบจากด้านล่างเข้ากับกิ่งแขนง แล้วค่อยใช้เทปดำพันถุงดินที่ตอนให้แน่นเหลือช่องว่างให้น้ำเข้ามาได้ทางด้านบนเวลาร ดน้ำ ใช้เชือกฟางแก้วหรือเทปดำยึดกิ่งแขนงไว้กับลำไผ่กันลมโยก หมั่นรดน้ำให้ชุ่ม 5-10วัน รากจะออกเราควรปล่อยให้รากออกเต็มที่จึงค่อย ตัดกิ่งที่ตอนได้ลงมาเพื่อใส่ถุงชำหลังจากนั้นรอให้กิ่งพันธุ์แตกใบอ่อนแสดงว่ารากเดินดีแล้วจึงค่อยนำลงแปลงปลูก ก่อนทำการปักชำควรมีการเตรียมดินที่จะนำมาใช้เป็นวัสดุเพาะชำ โดยการย่อยดินและผสมดินกับ(ขี้เถ้าแกลบ+ใยมะพร้าว)ในอัตราส่วน 1 ต่อ 1 โดยประมาณ แล้วตากดินทิ้งไว้ 1-2 สัปดาห์ หรือมากกว่านั้น หลังจากให้นำกิ่งไผ่ที่ตอนแล้วลงถุง ควรกดดินให้แน่นแต่ต้องระวังไม่ให้รากขาด รดน้ำทันทีเพื่อให้กิ่งชำสดอยู่เสมอ

หลังจากนั้นหมั่นดูแลรดน้ำทุกวันหรือวันเว้นวัน จนกระทั่งกิ่งแขนงที่ชำแข็งแรงดีใช้เวลาประมาณ 3-4อาทิตย์ ก็ย้ายลงปลูกในแปลงได้ เพื่อการค้าในปัจจุบันนิยมชำในถุงพลาสติกโดยตรงตั้งแต่แรกเพื่อป้องกันการกระทบกระเท ือนขณะย้ายชำกล้าและสะดวกในการขนย้ายไปปลูกตามที่ต่างๆ ปกตินิยมใช้ถุงขนาด 5 x 8 ปักชำกิ่งไผ่เพื่อให้กิ่งไผ่ที่ตอนมาแตกใบและราก ตัดปลายกิ่งออก ให้กิ่งแขนงที่จะปักชำยาวประมาณ 80 – 100 เซนติเมตร มีข้อติดอยู่ 3-4 ข้อ (สำคัญรากต้องเต็ม)
ผมเคยนำกิ่งตอนที่มีรากเต็มและตัดออกจากลำไผ่ นำมาปลูกปรากฏว่าการฟื้นตัวและการเจริญเติบโตของกิ่งไผ่เร็วมาก ไม่ตาย ขนส่งง่าย และสะดวกในการปลูก