ข้าวแต๋นน้ำแตงโม น้ำอัญชัญ และน้ำใบเตย

ข้าวแต๋น ขนมพื้นบ้านทางภาคเหนือที่นำเอาข้าวเหนียววัตถุดิบหลักในพื้นที่มาผลิตและแปรรูป ซึ่งเป็นการถนอมอาหารวิธีหนึ่ง ข้าวแต๋น เป็นขนมที่นิยมทำกันในเทศกาลปีใหม่เมือง หรือสงกรานต์ งานปอยลูกแก้ว และงานปอยหลวง ปัจจุบัน นิยมผสมน้ำแตงโมลงในข้าวเหนียวที่นึ่งแล้ว ก่อนนำมากดลงพิมพ์ เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมและความหวานอร่อย

การทำข้าวแต๋นน้ำแตงโม น้ำอัญชัญ และน้ำใบเตย

ส่วนผสม

1. ข้าวสารเหนียว 5 ลิตร
2. แตงโม 1 ผล
3. น้ำดอกอัญชัญ
4. น้ำใบเตย
5. งาขาว
6. เกลือป่น
7. น้ำตาลทราย
8. น้ำตาลมะพร้าว
9. น้ำมันพืช
10. น้ำกะทิ

อุปกรณ์ในการทำขนม
กระทะใหญ่ ตะหลิว ชาม กระด้ง หม้อนึ่ง หวดนึ่งข้าว
ถุงบรรจุภัณฑ์ ฝากะปิสำหรับทำแม่พิมพ์ อุปกรณ์ในการทำความสะอาด เครื่องรีดปากถุง หม้อ

วิธีการทำน้ำแตงโม น้ำดอกอัญชัญ และน้ำใบเตย (ควรทำก่อนนึ่งข้าว)

วิธีการทำน้ำแตงโม

• นำแตงโมมาผ่าเป็น 4 ส่วน เลือกเอา 1 ส่วนนำมาคั้นเอาแต่น้ำ ใส่เกลือ 1 ช้อนชา น้าตาลทราย 3 ช้อนโต๊ะ ใส่งาขาว 3 ช้อนโต๊ะ และใส่กะทิ 4 ช้อนโต๊ะ จากนั้นคนให้เข้ากัน เก็บใส่ภาชนะไว้

วิธีการทำน้ำดอกอัญชัญ

• นำดอกอัญชัญที่เก็บมาไปล้างให้สะอาดแล้วนำมาเด็ดกลีบเลี้ยงออกเอาแต่กลีบดอก จากนั้นนำกลีบดอกไปปั่นโดยใสน้ำตามไปด้วยประมาณ 2 ช้อนโต๊ะ
• นำดอกอัญชัญที่ปั่นแล้วมากรองเอาแต่น้ำ
• นำน้ำดอกอัญชัญมามาต้มแล้วผสมเครื่องปรุงโดย ใส่เกลือ 1 ช้อนชาน้าตาลทราย 3 ช้อนโต๊ะ ใส่งาขาว 3 ช้อนโต๊ะ และใส่กะทิ 4 ช้อนโต๊ะ จากนั้นคนให้เข้ากัน แล้วเก็บใส่ภาชนะไว้

วิธีการทำน้ำใบเตย

• นำใบเตยที่เก็บมาไปล้างให้สะอาดแล้วนำมาหั่นเป็นชิ้นเท่าข้อนิ้ว จากนั้นนำใบที่หั่นไปปั่นโดยใสน้ำตามไปด้วยประมาณ 2 ช้อนโต๊ะ
• นำใบเตยที่ปั่นแล้วมากรองเอาแต่น้ำ
• นำน้ำใบเตยที่กรองแล้วมาต้มและผสมเครื่องปรุงโดย ใส่เกลือ 1 ช้อนชาน้าตาลทราย 3 ช้อนโต๊ะ ใส่งาขาว 3 ช้อนโต๊ะ และใส่กะทิ 4 ช้อนโต๊ะ จากนั้นคนให้เข้ากัน แล้วเก็บใส่ภาชนะไว้

วิธีการทำข้าวแต๋นน้ำแตงโม น้ำดอกอัญชัญ และน้ำใบเตย
วิธีการทำข้าวแต๋นน้ำแตงโม

1. นำข้าวสารเหนียวไปแช่น้ำไว้ 1 คืน แล้วนำมานึ่งให้สุก
2. นำข้าวที่นึ่งสุกแล้วมาคลุกกับน้ำแตงโมที่เตรียมไว้
3. นำไปกดลงในแม่พิมพ์ให้แน่นพอสมควร
4. นำข้าวออกจากพิมพ์วางบนกระด้งแล้วนำไปตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 1 วันครึ่ง
5. เมื่อแห้งแล้วเก็บข้าวใส่ถุง ปิดปากถุงให้แน่นเพื่อกันความชื้น
6. ตั้งกระทะใส่น้ำมันลงไป 1 ลิตร ตั้งไฟให้ร้อนจัด เอาข้าวที่ตากแห้งแล้วนำลงทอด ประมาณ 40 วินาที ข้าวแต๋นจะลอยขึ้น ให้ตอกออก นำมาวางตะแกรงเพื่อสะเด็ดน้ำมัน และพักไว้ให้เย็น
7. นำน้ำตาลเคี่ยวมาหยดลงบนข้าวทอด
8. นำถุงบรรจุภัณฑ์ มาใส่ข้าวแต๋น ไล่ลมออกจากถุง ปิดปากถุงให้มิดชิด แล้วใช้เครื่องรีดปากถุง

วิธีการทำข้าวแต๋นน้ำดอกอัญชัน

1. นำข้าวสารเหนียวไปแช่น้ำไว้ 1 คืน แล้วนำมานึ่งให้สุก
2. นำข้าวที่นึ่งสุกแล้วมาคลุกกับน้ำดอกอัญชันที่เตรียมไว้
3. นำไปกดลงในแม่พิมพ์ให้แน่นพอสมควร
4. นำข้าวออกจากพิมพ์วางบนกระด้งแล้วนำไปตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 1 วันครึ่ง
5. เมื่อแห้งแล้วเก็บข้าวใส่ถุง ปิดปากถุงให้แน่นเพื่อกันความชื้น
6. ตั้งกระทะใส่น้ำมันลงไป 1 ลิตร ตั้งไฟให้ร้อนจัดเอาข้าวที่ตากแห้งแล้วนำลงทอด ประมาณ 40 วินาที ข้าวแต๋นจะลอยขึ้น ให้ตอกออก นำมาวางตะแกรงเพื่อสะเด็ดน้ำมัน และพักไว้ให้เย็น
7. นำน้ำตาลเคี่ยวมาหยดลงบนข้าวทอด
8. นำถุงบรรจุภัณฑ์ มาใส่ข้าวแต๋น ไล่ลมออกจากถุง ปิดปากถุงให้มิดชิด แล้วใช้เครื่องรีดปากถุง

วิธีการทำข้าวแต๋นน้ำใบเตย

1. นำข้าวสารเหนียวไปแช่น้ำไว้ 1 คืน แล้วนำมานึ่งให้สุก
2. นำข้าวที่นึ่งสุกแล้วมาคลุกกับน้ำใบเตยที่เตรียมไว้
3. นำไปกดลงในแม่พิมพ์ให้แน่นพอสมควร
4. นำข้าวออกจากพิมพ์วางบนกระด้งแล้วนำไปตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 1 วันครึ่ง
5. เมื่อแห้งแล้วเก็บข้าวใส่ถุง ปิดปากถุงให้แน่นเพื่อกันความชื้น
6. ตั้งกระทะใส่น้ำมันลงไป 1 ลิตร ตั้งไฟให้ร้อนจัด เอาข้าวที่ตากแห้งแล้วนำลงทอด ประมาณ 40 วินาที ข้าวแต๋นจะลอยขึ้น ให้ตอกออก นำมาวางตะแกรงเพื่อสะเด็ดน้ำมัน และพักไว้ให้เย็น
7. นำน้ำตาลเคี่ยวมาหยดลงบนข้าวทอด
8. นำถุงบรรจุภัณฑ์ มาใส่ข้าวแต๋น ไล่ลมออกจากถุง ปิดปากถุงให้มิดชิด แล้วใช้เครื่องรีดปากถุง

วิธีการทำน้ำราดข้าวแต๋น

1. นำหม้อตั้งไฟใส่น้ำเล็กน้อยแล้วนำไปตั้งไฟ
2. นำน้ำตาลมะพร้าวใส่ลงไปในหม้อและเคี่ยวให้ข้น พักไว้ให้เย็นพอประมาณ

Tips:

1. ข้าวแต๋นน้ำแตงโมทำได้กับข้าวเหนียวสีขาวเท่านั้น หากต้องการข้าวเหนียวสีดำ ให้แช่ข้าวดำรวมกับข้าวขาวในอัตราส่วน 1 : 5 แล้วทำอย่างขนมนางเล็ด กล่าวคือ ไม่ต้องมูนข้าวเหนียวกับน้ำแตงโมนั่นเอง
2. หากมีแรงงานน้อย ควรลดสูตรลง เพราะหากทำปริมาณมากจะอัดข้าวเข้าพิมพ์ขนมไม่ทัน ทำให้ข้าวเหนียวและแข็ง เมื่อนำไปทอดจะเป็นไต รับประทานไม่อร่อย

อ้างอิง
แหล่งเรียนรู้แม่บ้านเกษตรกรบ้านทุ่งม่านเหนือ ต.บ้านเป้า อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง