คราดมือเสือ ไม้มือเสือ คราดมือเสือ

ไม้มือเสือ คราดมือเสือ หรือที่เรียกว่า คราดเล็ก เป็นเครื่องมือของชาวบ้านสำหรับชักลากเศษฟางออกจากเมล็ดข้าวเปลือก และสามารถทำความสะอาดลานบ้านโดยการชักใบไม้เศษหญ้า เศษขยะได้อีกด้วย

คราดมือเสือ มีซี่คราดเป็นซี่ ๆ จำนวน ๘ – ๑๐ ซี่ ปลายแหลมรูปลักษณะคล้ายมือเสือจึงเรียกว่า คราดมือเสือ

วัสดุอุปกรณ์ ที่ใช้ในการทำไม้มือเสือ

1. ไม้ไผ่ซึ่งมีอยู่ 2 ชนิด ก็คือ ไม้ไผ่เขียว กับไม้ไผ่บ้าน
2. มีด
3. สิ่ว
4. ค้อน
5. ตะปูขนาดเล็ก
6. ตอกมัด

ไม้ประกอบเป็นคราดมือเสือ ๓ ส่วนด้วยกัน คือ ส่วนที่เจาะทำตัวคราด ใช้ไม้เนื้อแข็งหรือไม้สักก็ได้ ที่เลื่อยเป็นแผ่นแล้วมีขนาดหนาประมาณ ๕ เซนติเมตร ตัดแผ่นไม้มีความยาวประมาณ ๓๐ – ๕๐ เซนติเมตร ผ่าแผ่นไม้กว้างประมาณ ๘ – ๑๐ เซนติเมตร ใช้กบไสให้ผิวเรียบ ใช้สว่านเจาะรูไม้ ส่วนด้านหน้าให้เป็นรูห่างกันเป็นระยะ ๆ จำนวนเท่ากับซี่ไม้ที่เหลากลม จำนวน ๘ – ๑๐ ซี่ ซี่ไม้ดังกล่าวจะยาวประมาณ ๑๐ – ๑๕ เซนติเมตร ใช้โคนซี่ไม้สอดรูที่เจาะเตรียมไว้ ให้ปลายด้านแหลมของซี่ไม้อยู่ด้านล่าง เพื่อจะได้ชักลากเศษฟางหรือเศษผงที่ไม่ต้องการออกได้ง่าย ซี่มือเสือที่เหลากลม ๆ นี้อาจเหลาจากไม้ไผ่หรือไม้เนื้อแข็งก็ได้ เจาะรูตรงกึ่งกลางไม้คราดมือเสือ เพื่อสอดไม้ไผ่ที่ทำเป็นด้ามจับมีความยาว ๓ – ๔ เมตร เหลาผิวและข้อให้เรียบร้อย ไม่ให้มีเสี้ยนหนาม

วิธีการทำไม้กวาดมือเสือ
การทำด้าม

1. เริ่มด้วยการทำด้ามจับ โดยการตัดไผ่เขียวเป็นท่อน ๆ ความยาวท่อนละประมาณ 120 ซ.ม. เป็นอย่างต่ำ
2. วัดส่วนปลายขึ้นมา 5 ซ.ม. แล้วใช้สิ่วเจาะเป็นรูสี่เหลี่ยมแบน ๆ
3. วัดจากรูที่เจาะขึ้นมาประมาณ 10 ซ.ม. แล้วใช้สิ่วเจาะให้เป็นรูทะลุเนื้อไม้ทั้ง 2 ด้านเป็นสี่เหลี่ยมแบนเช่นกัน
4. ใช้มีดเหลาตกแต่งให้สวยงาม เกลี้ยงเกลา หรือใช้ไฟรนเล็กน้อย

การทำริ้วมือเสือ

1. นำไม้ไผ่บ้านมามัดเป็นท่อน ๆ ความยาวประมาณ 80 ซ.ม. (ใช้มีดถากให้เรียบร้อย)
2. วัดส่วนปลายขึ้นมา 5 ซ.ม.
3. ใช้มีดเหลาให้เป็นริ้วแบน ๆ เกือบติดผิวไม้ (ส่วนใหญ่จะใช้ 10 ริ้ว)
4. นำไม้ไผ่ที่เหลา 5 เส้นมาใส่ที่รูสองของด้าย
5. จัดตำแหน่งระยะห่างให้พอดีและสวยงาม
6. จากนั้นใช้ไม้แบน ๆ ตีประกอบบนล่างเพื่อไม่ให้ริ้วมือเสือเคลื่อนไหวได้
7. ใช้ตอกไม้ไผ่จำนวน 5 เส้น สานนิ้วมือเสือไม่ให้แกว่งไปมา
8. ใช้ตอกรัดนิ้วมือเสือด้านบนเพื่อให้มือเสือมีลักษณะงุ้ม
9. นำไปล่นไฟอ่อน ๆ
10. ตากแดด 1 วัน และสามารถนำมาใช้งานได้เลย

การใช้คราดมือเสือมักใช้ในลานข้าว เวลาใช้พลั่วตัก เมล็ดข้าวเปลือกสาดให้แรงลมพัดเอาเศษผงเศษฟางออกจากเมล็ดข้าวเปลือก ชาวบ้านใช้คราดมือเสือชักลากเศษฟางออกไป เมล็ดข้าวเปลือกจะไม่ติดไปเพราะซี่คราดมือเสือมีระยะห่างกันพอสมควร ทุกวันนี้มีการใช้คราดมือเสือกันน้อยมาก เพราะมีเครื่องจักรแยกเศษผง เศษฟาง ซังข้าว ได้อย่างรวดเร็ว