ชบา ไม้ดอกบานสีสันสดใส

ชบาในบ้านเรารู้จักกันมานานแล้ว จะเห็นได้จากบ้านคนสมัยก่อนจะมีชบาอยู่แทบทุกบ้านปัจจุบันชบาได้รับการผสมพันธุ์เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ออกมามากมาย ซึ่งล้วนแต่สวย ๆ งาม ๆทั้งนั้น ทำให้ได้ดอกของชบาที่มีรูปร่างสวยงามสีสันของดอกสดใส ขบานั้นจัดเป็นไม้พุ่ม ความสูงดดยทั่วไปประมาณ 2.50 เมตร ใบมีสีเขียวเข้ม มนรี ปลายใบแหลม แต่ปัจจุบันก็ยังมีพันธุ์ แตกต่างออกไปอีกมากมาย

ชื่อวิทยาศาสตร์ :Hibiscus rosa-sinensis L
ชื่อวงศ์ :MALVACEAE
ชื่อสามัญ :Shoe Flower , Chinese Rose

ลักษณะ
ไม้พุ่มขนาดปานกลาง สูง 3 เมตร เป็นพืชที่มีเนื้อไม้อ่อน เป็นพืชอยู่กลางแจ้ง ลักษณะของลำต้นอยู่เหนือดินตั้งตรงได้เอง ลักษณะผิวหยาบขรุขระเห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน เปลือกเหนียว สีของลำต้น ต้นอ่อนสีน้ำตาลอ่อนออกสีเทา ต้นแก่สีเทาไม่มียาง

• ใบ เป็นใบเดี่ยว การเรียงตัวของใบบนกิ่ง เรียงสลับ ใบรูปไข่ กว้าง 1-3 เซนติเมตร ยาว 1-5 เซนติเมตร สีของใบ ใบอ่อนสีเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวแก่ ลักษณะพิเศษของใบขอบหยาบปลายแหลม รูปร่างของใบคล้ายรูปไข่ โคนใบมน รูปร่างของใบเป็นจักฟันเลื่อย
• ดอก เป็นดอกเดี่ยว ออกดอกตามซอกใบและปลายยอด ดอกมีสีแดง ดอกเดี่ยว ริ้วประดับที่โคนดอก 5-8 แฉก โคนเชื่อมกันเล็กน้อยกลีบเลี้ยงแยกกัน 4-5 กลีบ สีเขียวอ่อนเชื่อมกันเป็นรูประฆัง กลีบดอก แยกกันมี 17 กลีบ รูปกากบาท สีกลีบดอกแดง รูปไข่กลับ กว้าง 3-4 เซนติเมตร ยาว 6-8 เซนติเมตร เกสรเพศผู้ มีจำนวน 30 ก้าน สีเหลืองอับเรณูติดบริเวณปลายเกสรเพศเมีย เป็นสีแดงเชื่อมเป็นหลอดยาวประมาณ 9 เซนติเมตร แยกเป็น 5 แฉก โผล่พ้นหลอดดอกชูก้านสูงขึ้นไป กลีบดอก สีแดง ตำแหน่งของรังไข่ใต้วงกลีบ ไม่มีกลิ่น รูปร่างดอกมีลักษณะ ทรงกลมกลีบย่น ขอบหยัก

สรรพคุณของดอกชบา

• ต้นชบามีส่วนช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยบำรุงจิตใจให้สดชื่นแจ่มใส
• สรรพคุณดอกชบาช่วยฟอกโลหิต
• สรรพคุณของชบาช่วยรักษาและบรรเทาอาการของโรคที่เกี่ยวกับไต
• สรรพคุณของดอกชบาช่วยดับร้อนในร่างกาย แก้กระหาย และช่วยแก้ไข้ ด้วยการใช้ดอกชบา 4 ใบนำมาแช่ในน้ำต้มสุก 2 แก้วแล้วดื่มตางน้ำ (ดอก)
• ช่วยเรียกน้ำย่อย ทำให้อาการมีรสชาติดีขึ้น ด้วยการใช้รากชบาน้ำไปต้มกับน้ำดื่ม
• ช่วยแก้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ มีระดูขาว ด้วยการใช้ดอกชบาสดประมาณ 4 ดอกนำมาตำให้ละเอียด แล้วกินตอนท้องว่างในช่วงเช้า ติดต่อกันประมาณ 1 สัปดาห์ หรือจะนำดอกชบามาตากให้แห้งในที่ร่ม แล้วนำมาบดเป็นผงกินครั้งละ 1 ช้อนชาติดต่อกัน 1 สัปดาห์ (ดอก)
• สรรพคุณชบาช่วยแก้ประจำเดือนไม่มา หรือมาช้า ด้วยการใช้ดอกชบา 3 ดอกนำมาบดให้ละเอียด แล้วผสมกับน้ำมะนาว 2 ช้อนโต๊ะ (หรือจะผสมกับนม 1 แก้วก็ได้) แล้วนำมาดื่มตอนท้องว่างในช่วงเช้า จะช่วยปรับเรื่องประจำได้ (ดอก)
• ดอกชบาสรรพคุณ ดอกชบาใช้ปรุงเป็นยาบำรุงประจำเดือน ด้วยการใช้กลีบดอกชบาผสมกับน้ำตาลอ้อยหรือน้ำตาลปี๊ป อย่างละเท่าๆกันใส่ลงไปในโถแก้วมีฝาปิด แล้วเอาโถแก้วไปตากแดดทิ้งไว้ประมาณ 3 สัปดาห์ น้ำตาลก็จะละลายผสมกับดอกชบา แล้วยำมากินครั้งละ 2 ช้อนชา วันละสองครั้งติดต่อกันประมาณ 3 สัปดาห์ (ดอก)
• ใบชบาสามารถช่วยรักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวกได้ ด้วยการใช้ใบชบาหรือฐานของดอกชบาก็ได้ นำมาตำให้แหลก แล้วนำมาพอกบนิเวณที่ถูกเป็นแผล ก็จะช่วยรักษาแผลได้ (ใบ)
• เปลือกต้นชบาสามารถใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อราได้ (เปลือก)
• รากสดๆของชบาพันธุ์ดอกขาวหรือแดง นำมาตำละเอียดใช้พอกฝีได้ (ราก)
• ช่วยแก้อาการฟกช้ำบวม ด้วยการใช้รากสดของชบาพันธุ์ดอกขาวหรือแดงนำมาตำให้ละเอียดใช้พอกแก้อาการฟกช้ำ (ราก)
• ใบชบาช่วยบำรุงผมให้ดกดำเงางาม ด้วยการใช้ใบชบาประมาณ 1 กำมือล้างให้สะอาด แล้วนำมาตำให้แหลก เติมน้ำเล็กน้อย ให้คั้นเอาแต่น้ำ แล้วกรองกากทิ้ง หลังจากนั้นให้ใช้น้ำเมือกจากใบชบามาใช้สระผม จะช่วยชำระล้างสิ่งสกปรกและช่วยบำรุงผมด้วย (ใบ)
• ประวัติดอกชบาประโยชน์ดอกชบา สามารถนำมาใช้ทำเป็นสีย้อมผ้าได้ โดยจะให้สีดำ เพราะในอดีตมีการนำมาใช้ย้อมผม ย้อมขนตา หรือนำไปทารองเท้า (จึงเป็นที่มา ของ Shoe Flower หรือดอกรองเท้านั่นเอง) (ดอก)
• ประโยชน์ของชบา เปลือกของต้นชบาสามารถนำมาใช้ทำเป็นเชือก หรือใช้ทอกระสอบได้อีกด้วย (เปลือก)
• ต้นชบานิยมปลูกไว้เป็นแนวรั้ว เพื่อชมดอก เพราะนอกจากจะให้ความสวยงามแล้วยังปลูกง่าย แข็งแรงและตายยากอีกด้วย (ต้นชบา)
• ประโยชน์ของชบา เหมาะอย่างมากสำหรับนำมาร้อยเป็นพวงมาลัย เพราะมีสีสดใสและดอกโต (หากไม่ยึดติดกับอคติในอดีต) เป็นดอกไม้ที่ทัดหูที่งดงามอีกชนิดหนึ่งเลยล่ะครับ

การดูแล

• แสง ชอบแสงแดดมาก
• น้ำ ต้องการน้ำพอประมาณ
• ดิน เป็นไม้ที่ปลูกได้ง่ายสามารถเจริญเติบโตได้ในดินแทบทุกชนิด แต่ไม่ควรให้ดินเปียกหรือแฉะเกินไป
• ปุ๋ย ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
• การขยายพันธ์ ตอน ปักชำ
• โรคและแมลง ไม่ค่อยมีโรคจะมีก็แต่เพลี้ยที่รบกวนอยู่

ลักษณะเด่น
คือ มีเส้นใยและยางเมือก (mucilagnous) อยู่ในเนื้อไม้โดยทั่วไปเป็นไม้พุ่มขนาดกลางใบเป็นใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับมีรูปร่างหลายแบบ เช่น รูปไข่ รูปกลม รูปรีหรือเว้าเป็นแฉก 3-5 แฉก มีกลีบดอก 5 กลีบแต่ละดอกจะเชื่อมติดกันเป็นวงที่ฐานดอกเกสรเพศผู้ประกอบด้วยอับเรณูสีเหลืองรูปไตและก้านชูอับเรณูสีขาวหรือสีเดียวกันเกสรเพศเมีย อยู่ปลายหลอดเกสรเพศผู้มักมีก้านเล็ก ๆ แยกยอดเกสรเพศเมียเป็น 5 ยอกตามจำนวนห้องรังไข่ส่วนยอดมีน้ำหวานสำหรับจับละอองเรณู

ประเภทของดอกอาจแบ่งได้ 3 ลักษณะ คือ

1. ดอกบานเป็นรูปถ้วย
2. ดอกบานเป็นรูปแผ่แบน
3. กลีบดอกบานแบบแผ่โค้ง

การขยายพันธุ์
การขยายพันธุ์มี 3 วิธี คือ

1. การปักชำ
2. การเสียบยอด
3. การติดตา

โรคและแมลงศัตรู

1. โรค ที่พบในชบาได้แก่ โรคใบจุดในช่วงฤดูฝน โรคใบหงิกที่เกิดจากเชื้อไวรัสโดยมีแมลงหวี่ขาวเป็นพาหะ
2. แมลงศัตรู ที่พบมากได้แก่ แมลงหวี่ขาวดูดน้ำเลี้ยงจากใบและยอดอ่อนทำให้เกิดโรค ใบหงิก เพลี้ยแป้ง เพี้ยหอยดูดน้ำเลี้ยงจากใบและกิ่งก้านนอกจากนี้ยังมีหนอนผีเสื้อบางชนิดกัดกินดอกอ่อนทำให้ดอกไม่บานหรือกลีบเว้าแห่วง
3. สัตว์ศัตรู ได้แก่ หอยทาก ทำลายโดยการกัดกินดอก กำจัดโดยใช้มือดึงออกหรือโรยปูนขาวรอบพื้นที่ปลูก

แหล่งอ้างอิง : เว็บไซต์ เดอะแดนดอทคอม, เว็บไซต์หมอชาวบ้าน