ถั่วลิสงเถา ถั่วบราซิล

ถั่วลิสงเถาเป็นพืชคลุมดิน ทนแล้ง ทนร่มเงา ทนต่อการเหยียบย่ำ ลำต้นแผ่เลื้อย คลุมดินได้ในบริเวณกว้าง ชอบแสงแดด และน้ำต้องดี ลักษณะคล้ายต้นถั่วลิสง แต่มีใบเล็กกว่าและมีลำต้นเลื้อยไปตามดิน มีรากแก้วแข็งแรง ขึ้นได้ดีในดินหลายสภาพ มีดอกสีเหลืองสวยงามเหมาะสำหรับจัดสวนประดับและปลูกแทนสนามหญ้า ส่วนใหญ่ขยายพันธุ์โดยชำกิ่ง หรือโดย เมล็ด ดอกสีเหลืองสด ปลูกไว้เพิ่มสีสันให้สนาม

ถั่วบราซิล(arachis pintoi)หรือถั่วปิ่นโต ถั่วลิสงเถา ถั่วเปรู มีชื่อทางการค้าว่า “ถั่วอมาริลโล” นี้ มีถิ่นกำเนิดในแถบตอนกลางของประเทศบราซิล ลักษณะคล้ายต้นถั่วลิสง แต่มีใบเล็กกว่าและมีลำต้นเลื้อยไปตามดิน มีรากแก้วแข็งแรง ขึ้นได้ดีในดินหลายสภาพ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดหรือใช้ท่อนพันธุ์ มีคุณสมบัติเด่น เป็นพืชคลุมดิน ทนแล้ง ทนร่มเงา ทนต่อการเหยียบย่ำ มีดอกสีเหลืองสวยงามเหมาะสำหรับจัดสวนประดับและปลูกแทนสนามหญ้า เป็นพืชอาหารสัตว์ ให้ปุ๋ยตรึงไนโตรเจนในดินได้ดี ปลูกควบคุมวัชพืชอื่นๆ ได้ดียกเว้นหญ้าคา

ชื่อสามัญ Pinto Peanut (Arachispintoi cv. Amarillo)
ชื่ออื่น ถั่วบราซิล หรือถั่วเปรู,ถั่วปิ่นโต,ถั่วลิสงเถา

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ถั่วที่มีอายุหลายปี เจริญเติบโตคลุมดินได้อย่างหนาแน่นขึ้นได้ดีในดินที่มีความ อุดมสมบูรณ์ปานกลาง และมีความชื้นสูง ทนต่อสภาพร่มเงาทนต่อการเแทะเล็มและเหยียบย่ำ ของสัตว์ได้ดีมาก ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและส่วน ของลำต้น ให้ผลผลิตน้ำหนักแห้งประมาณ 1-2 ตันต่อปีต่อไร่ เหมาะสำหรับปล่อยสัตว์แทะเล็ม มีโปรตีนประมาณ 15-21เปอร์เซ็นต์

ถั่วลิสงเถา ตามหลักแล้วถั่วลิสงเถาจะมีอยู่ทั้งหมด 2 ชนิด ได้แก่

1. ถั่วลิสงเถาพินตอย ถั่วชนิดนี้ถือเป็นพันธุ์ที่มีลักษณะลำต้นเลื้อยไปกับผิวดิน โดยการใช้ไหล ความสูงประมาณ 50 เซนติเมตร ใบมีขนาดราว 3.54.5 เซนติเมตร และมีดอกสีเหลืองขนาด 12-17 มิลลิเมตร ติดเมล็ดด้วยการแทงลงดิน 1-2 เมล็ดต่อฝัก และมีอายุยืนหลายปี และมักเรียกว่า ถั่วบราซิล พันธุ์ที่นิยมนำมาปลูกจะเป็นพันธุ์พื้นเมืองของอเมริกาใต้ คือพันธุ์อะมาเรลโล่ ถั่วพินตอยหรือถั่วบราซิลนี้จะอยู่ใต้ร่มเงาได้ดี หากปลูกในพื้นที่ที่มีปริมาณน้ำฝน 1,500 มิลลิเมตรต่อปี จะสามารถปลูกถั่วชนิดนี้ได้และส่งผลให้ทนแล้งและรอดตายไปจนถึงช่วงหน้าฝน อุณภูมิที่เหมาะสมคือ 22-28 องศาเซลเซียส ขยายพันธุ์ได้ด้วยเมล็ด หรือไหล การออกดอกเป็นการออกดอกแบบวัฎจักรคือ เปียกสลับแห้ง หากนำไปปลูกควรหว่านเมล็ดที่ 4 กิโลกรัมต่อไร่ สำหรับการนำไปใช้ประโยชน์ สามารถใช้ต้นและใบตัดให้สัตว์กิน เช่น เป็ด ไก่ หมู ก็ได้ ผลผลิตที่ได้ต่อไร่ต่อปีอยู่ที่ 1,000 กิโลกรัมต่อไร่
2. ถั่วกลาบราต้า ถั่วชนิดนี้มีลำต้นใต้ดิน เรียกว่า เหง้า ลำต้นเตี้ยมีอายุยืนหลายปี ลำต้นที่สูงอยู่เหนือพื้นดินเมื่อโตจะทอดตัวราบกับพื้นและชูยอดขึ้นสูง ความสูประมาณ 5-35 เซนติเมตร ใบกว้าง 24 เซนติเมตร ดอกสีเหลือง ส้มอ่อน ไม่ค่อยติดเมล็ดนัก เจริญเติบโตได้ดีในดินทรายและดินเหนียว และมีสภาพความเป็นกรด และทนต่อน้ำท่วมขังในเวลาสั้น ๆ ได้ ชอบอุณภูมิสูงกว่า 20 องศาเซลเซียส และทนต่อพื้นที่ที่มีร่มเงาได้น้อยกว่าถั่วพินตอย ผลผลิตต่อไร่คือ 400 กิโลกรัมต่อไร่ หากมีอายุได้ 50 วันหลังตัด

การปลูกและดูแลรักษา : ช่วงปลูกต้นฤดูฝน ปลูกด้วยเมล็ด อัตรา 2 ก.ก.ต่อไร่ หรือส่วนของท่อนพันธุ์ ที่นำไปเพาะชำ ยาวประมาณ 10 ซม. โดยปลูกเป็นหลุมๆ ละ 1 ต้น มีระยะ 50X 50 ซม. ข้อจำกัดของต้นถั่วลิสงเถาช่วงระยะแรกเจริญเติบโตช้าควรกำจัดวัชพืชในช่วง 1 – 2 เดือนแรก ต้นถั่วเริ่มออกดอกและแทงส่วนของ peg ที่มีลักษณะเป็นเข็มยื่นออกจากลำต้น เป็นจุดกำเนิดของฝักลงดิน หลังเจริญเติบโต แล้ว ประมาณ 1 เดือน จะทยอยออกดอกไปเรื่อยๆ ตลอดฤดูฝน ช่วงที่มีดอกมากที่สุดอยู่ระหว่างเดือน สิงหาคม – กันยายน และปริมาณดอกจะลดลงระหว่างเดือน ตุลาคม – พฤศจิกายน เมล็ดมีฝักหุ้มอยู่ใต้ดินเช่นเดียวกับถั่วลิสง แต่ในหนึ่งฝักมีเพียงหนึ่งเมล็ดเท่านั้น ระดับความลึก ของดินที่มีเมล็ดเกิดมาก อยู่ระหว่าง 5-10 ซม. จากพื้นผิวดิน

การเก็บเกี่ยวเมล็ด : กรณีที่เป็นดินเหนียวอย่างเช่น ชุดดินปากช่อง จะขุดลึก ประมาณ 10 ซม. นำดินขึ้นมาแช่น้ำให้ดินยุ่ย ประมาณ 15 นาที แล้วตักดินใส่ตะแกรงไม้ไผ่ชนิดก้นลึกและขนาดรูตระแกรงที่มีตาถี่ ร่อนในน้ำ ใช้มือถูดินที่หุ้มอยู่ออกให้หมด นำเมล็ดถั่วที่ได้ล้างน้ำอีกครั้ง แล้วนำไปผึ่งแดดประมาณ 3 วัน เมล็ดถั่วเมื่อแห้งดีแล้วนำไปเก็บฝัดเศษดินทิ้ง เก็บเมล็ดถั่วลิสงเถาใส่เก็บในที่ร่ม หรือกรณีที่เป็นดินร่วนปนทราย อาจจะขุดดินแล้วนำมาร่อนแยกเอาเมล็ดออกได้โดยตรง ไม่ต้องร่อนในน้ำ ระยะเวลาเก็บเมล็ด ช่วงที่เหมาะสมในการเก็บเมล็ดหลัง จากปลูกแล้ว เมื่อต้นถั่วมีอายุ 8 เดือนขึ้นไป ระหว่างเดือนมกราคม – มีนาคม เพราะถ้าเก็บล่าช้าฝนเริ่มตก ฝักที่มีอยู่ใต้ดินและเถาที่ยังคงอยู่จะเริ่มงอก

การควบคุมควรกำจัดวัชพืชวัชพืช ครั้งแรกในระยะ 3-4 สัปดาห์แรกหลังปลูก และกำจัดวัชพืชครั้งที่ 2 หลังจากครั้งแรกอีก 2 เดือน

การใช้ประโยชน์ในการเลี้ยงสัตว์ ควรปล่อยแทะเล็มครั้งแรกที่ถั่วอายุ 70-90 วันหลังจากนั้นจึงจะทำการปล่อยสัตว์แทะเล็มทุก ๆ 30-45 วัน
การเก็บถนอมพืชอาหารสัตว์ พืชอาหารสัตว์ที่เหมาะที่จะเก็บถนอมในรูปของพืชอาหารสัตว์แห้ง

ประโยชน์ที่นำมาใช้คือ ทำเป็นถั่วหมัก ถั่วแห้ง หรือปล่อยให้สัตว์แทะเล็มแบบไม่รุนแรงมากนักได้