การนวดเป็นศาสตร์และศิลปะ ถ้าได้นวดอย่างสม่ำาเสมอ จะทำาให้เด็กมีสมาธิดี นิ่งขึ้น อารมณ์ดี นอนหลับได้ง่ายและนานขึ้น นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ดังนี้
- ช่วยพัฒนาการใช้กล้ามเนื้อแขน-ขาได้ดีขึ้นทำาให้ให้กล้ามเนื้อแข็งแรง และผ่อนคลายความตึงเครียดของกล้ามเนื้อ
- ช่วยทำาให้ระบบประสาททำางานได้ดีขึ้น และสามารถประสานกับการเคลื่อนไหวของระบบกล้ามเนื้อได้ดีขึ้นทำาให้การเคลื่อนไหวคล่องขึ้น ส่งผลให้เด็กช่วยเหลือตัวเองได้มากขึ้น
- ช่วยการไหลเวียนของเลือดและน้ำาเหลืองดีขึ้น
- ช่วยกระตุ้นสารสุข (ฮอร์โมนเอนโดรฟิน) และลดการสารที่สร้างสารความตึงเครียด (ฮอร์โมน แอดรีนาลีน) ทำาให้อารมณ์ดี แจ่มใส ร่าเริง
- ช่วยกระตุ้นระบบการหายใจทำาให้ร่างกายได้รับออกซิเจนมากขึ้น
- ช่วยปรับพฤติกรรมของเด็กเช่นเด็กที่หลับยาก
วิธีตรวจ
- ซักประวัติการตั้งครรภ์ ประวัติการคลอด ประวัติความเจ็บป่วยของเด็ก
- ตรวจจับชีพจร
- ดูลักษณะโครงสร้างร่างกาย แขน ขา
- ดูการเคลื่อนไหวของร่างกาย กล้ามเนื้อ องศาข้อต่อ

การนวดกระตุ้นทางระบบสมอง
- พื้นฐานหลังท่าหนุมานถวายแหวน
- นวดพื้นฐานบ่า
- นวดสัญญาณ 4, 5 หลัง
- นวดโค้งคอ
- นวดสัญญาณ 1 2 5 ศีรษะด้านหลัง
- จุดจอมประสาท
- จุดลูกคาง
- จุดริมฝีปากบน
- นวดแขนด้านนอกท่อนบน ประมาณ 3-4 จุด
- นวดจุดแกนกลางหน้าอก 3 จุด

หมายเหตุ ถ้ากระหม่อมเด็กยังไม่ปิดห้ามนวดจุดจอมประสาทเด็ดขาดเพราะจะทำาให้เด็กปัญญาทึบ (กระหม่อมหลังจะปิดภายในประมาณ 2 เดือน กระหม่อมหน้าจะปิดประมาณขวบครึ่ง ถึง 2 ขวบ)
หมายเหตุ สูตรการนวดเด็กกระตุ้นระบบสมองจะได้ผลดีมากกับเด็กอายุไม่เกิน 5 ขวบ (สมองเด็กจะพัฒนาแบบรวดเร็วตั้งแต่แรกเกิดถึง 5 ขวบ) สูตรนี้ยังสามารถปรับใช้ได้กับคนชราที่มีสภาวะสมองสับสน

คำแนะนำ
- บริหาร ดัด ยืดข้อต่อส่วนที่เกร็ง ให้มีความแข็งแรง และยืดหยุ่น โดยพยายามจัดท่าทางในการทรงตัว
- รับประทานอาหารบำรุงสมอง
- ทำากิจกรรมต่างๆ ที่เป็นการช่วยกระตุ้นการพัฒนาการทางสมอง
- นวดรักษาสัปดาห์ละ 2 ครั้ง
ที่มา : สถาบันการแพทย์ แผนไทย
โดย อาจารย์อภิชาติ ลิมติยะโยธิน (พทป.บ. นบ. บป.)