บานเช้า เหลืองอร่ามยามเช้า

บานเช้าเป็นไม้ดอกล้มลุกมีถิ่นกำเนิดจากทวีปอเมริกาเขตร้อน ดอกจะบานตอนเช้าเมื่อมีแสงแดดแล้ว ตอนเย็นจะเหี่ยวหุบเป็นรูปหลอดตั้ง ลำต้นมีเนื้อไม้ กิ่งอ่อนมีขนสั้นอ่อนนุ่มสีขาวเกาะติดจำนวนมาก

ชื่อวิทยาศาสตร์: Turnera ulmifolia L.
ชื่อสามัญ: West Indian Holly, Sage Rose
ชื่ออื่น: เหลืองราชา, บานเช้าต้น
วงศ์: TURNERACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
บานเช้าเป็นไม้ล้มลุกมีเนื้อไม้ แตกกิ่งก้านมากและมักโค้งลงสู่พื้นปรกคลุมดิน กิ่งอ่อนมีขนสั้นอ่อนนุ่มสีขาวเกาะติดจำนวนมาก การเกาะติดของใบบนกิ่งแบบเวียน ใบเดี่ยวทรงรีสีเขียว ปลายแหลม โคนเรียวแหลม ขอบใบเป็นหยักแบบฟันเลื่อย มีหูใบขนาดเล็กทรงสามเหลี่ยมสีเขียวปลายสีเหลือง ก้านใบสีเขียวอ่อนอมเหลือง ดอกออกเดี่ยวที่ซอกใบบริเวณปลายกิ่ง กลีบดอกมี 5 กลีบ โคนกลีบสีม่วงดำ กลางสีเหลือง ปลายสีขาว ดอกบานตอนเช้าเมื่อมีแสงแดดแล้ว ตอนเย็นจะเหี่ยวหุบเป็นรูปหลอดตั้ง ผลทรงกลมปลายแหลม แห้งแล้วแตกเป็น 3 พู เมล็ดทรงกลมขนาดเล็กจำนวนมาก

• ต้น ไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านน้อย มีขนราบนุ่มทั่วไป
• ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบรูปใบหอกหรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง 1-3.5 เซนติเมตร ยาว 4-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบแคบ ขอบใบจักหยาบ ก้านใบมีต่อม 2 ต่อม ชัดเจน แผ่นใบบาง เส้นกลางใบนูนชัดเจน ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ใบล่างมักหลุดร่วงก่อน ทิ้งรอยแผลไว้ที่ลำต้น
• ดอก สีเหลืองสด ออกเป็นดอกเดี่ยวตามซอกใบ ใบประดับรูปใบหอกปลายแหลม ขอบจักฟันเลื่อย กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอดมีขนหนาแน่น ปลายแยกเป็น 5 แฉก ยาว 2 เซนติเมตร กลีบดอก 5 กลีบ กลีบรูปไข่กลับหรือกลม ดอกบานเต็มที่กว้าง3-5 เซนติเมตร เมื่อดอกหลุดร่วงไปจะทิ้งร่องรอยของ petiolar scar เอาไว้ เกสรเพศผู้ 5 อัน
• ฝัก/ผล ผลแห้งแตก รูปไข่ปลายมน เมล็ดจำนวนมาก

การขยายพันธุ์ : ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง การปักชำกิ่ง

การปลูก :

• ปลูกเป็นกลุ่มหลายๆ ต้น
• เป็นแปลงยาวทรงกลม โดยตัดแต่งกิ่งให้มีความสูงตามต้องการ
• เป็นรั้วหรือกลุ่มดอกไม้

การดูแลรักษา :

• ประดับตามมุมหรือขอบแนวอาคาร ในส่วนที่มีแสงแดดส่องเข้าถึงได้ไม่น้อยกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน
• ปลูกประดับในสนามที่มีแสงแดดส่องถึงตลอดทั้งวัน
• ต้องมีการตัดแต่งกิ่งเสมอเพื่อให้แตกยอดใหม่ หรือเมื่อเห็นว่าการออกดอกไม่ดกแล้ว
• ต้องการน้ำปานกลาง – มาก

การใช้ประโยชน์ด้าน ภูมิสถาปัตย์

• ให้ความรู้สึกเป็นแนวบังสายตาที่เป็นดอกไม้สีขาวแต้มดำ
• ให้ความรู้สึกเป็นกระถางดอกไม้ขนาดใหญ่กลางสนามหญ้า
• ช่วยลดความเขียวและเพิ่มความสว่างของสนามและอาคาร

ที่มา
ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์
หน่วยอนุรักษ์และใช้ประโยชน์พืชพรรณ ฝ่ายปฏิบัติการวิจัยและเรือนปลูกพืชทดลอง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จ. นครปฐม