ว่านมหาบัว ว่านศิริมงคล

ว่านมหาบัวต้นไม้กลุ่มเดียวกับพลับพลึง ต้นและดอกคล้ายว่านมหาบัว ต้นคล้ายพลับพลึง ช่อดอกชูเด่นส่งกลิ่นหอม เดิมเป็นไม้มงคลนาม สรรพคุณทางเมตตามหานิยม ปัจจุบันมีพันธุ์ดอกสีแดง แต่ดอกมีสีชมพูอมแดง ช่อดอกขนาดใหญ่ชูเด่น

ว่านมหาบัวดอกแดง CRINUM MOOREI HOOK. F.

ลักษณะของว่านมหาบัว
ว่านมหาบัว จะอยู่ในตระกูลกวักใบพาย หัวของว่านนี้ จะมีความเหมือนกับหอมหัวใหญ่ ใบเหมือนสิบแสนกวักแม่ทองใบ กวักใบพายซึ่งไม้ดังกล่าวนี้ คือไม้ตระกูลเดียวกันทางพฤกษศาสตร์
ว่านมหาบัวก็จะอยู่ในตระกูลนี้เช่นเดียวกัน ทรงพุ่มและลีลาของใบจะสวยงาม ยิ่งดอกด้วยแล้วงามมีเสน่ห์ยิ่งนัก ลักษณะดอกคล้ายกับดอกบัวจะมีกลิ่นหอมที่ขาวบริสุทธิ์ และมีกลิ่นหอมเย็นชื่นใจด้วย ในลักษณะพิเศษยามค่ำคืนทั้งใบ และดอกจะหุบพนมตัวเข้ามา จนกว่ารุ่งเข้าได้อรุณใบและดอกก็จะเริ่มบานออกใหม่ ซึ่งลักษณะที่มีความพิเศษนี้ถือเป็นสิ่งที่หาได้ยากมากเลยทีเดียว

ใบ แตกใบจากกลางหัว ก้านใบเป็นกาบยาวแข็ง เรียงอัดซ้อนกันเป็นลำ ดูคล้ายลำต้นใบเรียงเวียนรอบต้น
ดอก ออกเป็นช่อจากกลางหัว 3-4 ดอก มี 6 กลีบ คล้ยรูปถ้วยขนาดใหญ่ สีแดงอมชมพู ดอกทยอยบาน 1-2 ดอก

ฤดูออกดอก ฤดูฝน กลิ่นหอมอ่อน ๆ
สภาพปลูก ดินร่วนระบายน้ำดี ธาตุอาหารสมบูรณ์ ความชื้นสูง แสงแดดจัด

ประโยชน์ของว่านมหาบัว
ว่านมหาบัวจะเป็นว่านศิริมงคล ที่คนไทยในสมัยโบราณรู้จักและนิยมกันมาเป็นเวลานานแล้ว เป็นว่านมีสกุลอยู่ในตระกูลกวัก ซึ่งนับแต่กรุงศรีอยุธยาได้นิยมเล่น ตามบ้านเรือนที่มีว่าน ในบทโคลงกลอนและฉันท์มีว่านมหาบัวนี้ร่วมอยุ่ด้วยในบทกลอนๆ
เป็นหลักฐานปลูกไว้ตามบ้านเรือนอาศัย ร้านค้าขายต่างๆ ซึ่งจะเป็นศิริมงคลและโชคลาภยิ่งนัก ว่านออกดอก ก็ให้รับขวัญด้วยผ้าขาวบริสุทธิ์นำไปผูกไว้รอบกระถาง ตั้งใจระลึกอธิฐาน พุทธคุณ ทุกสิ่งอันที่พึงปรารถนาจะสัมฤทธิ์ผล

นับเป็นว่านศิริมงคลที่คนไทยสมัยโบราณรู้จักและนิยมปลูกเลี้ยงไว้ในบ้าน มายาวนานนับตั้งแต่สมัยอยุธยา (ดอกต้องเป็นสีขาวเท่านั้น) ถือว่าเป็นว่านตระกูลกวักที่มีสรรพคุณนำพาความสุข ชักนำสิ่งศิริมงคลเข้าบ้าน จากหลักฐานบทโคลงฉันท์กลอนที่ปรากฏ จะมีการกล่าวถึงว่านมหาบัวอยู่ ว่านมหาบัวนั้นมักนิยมปลูกไว้ตามบ้านเรือน ตามร้านค้า เพราะเชื่อว่าเป็นว่านที่มีความพิเศษเป็นมหานิยมเสริมโชคลาภและเป็นศิริมงคล แก่บ้านเรือนเป็นตัวแทนของคุณงามความดีและความสุขเพราะดอกของว่านมหาบัวจะมีลักษณะเหมือนดอกบัวสีขาวบริสุทธิ์ ซ้ำมีกลิ่นหอม ที่น่าสนใจคือตอนกลางคืนดอกจะหุบพนมกันเข้าเหมือนเวลาคนพนมมือ ซึ่งจะหุบอยู่แบบนั้นไปจนกว่าจะรุ่งสาง ดอกจึงจะบานออกใหม่ กล่าวกันว่าหากว่านมหาบัวออกดอกให้นำผ้าขาวมาผูกรับขวัญแล้วตั้งจิตอธิษฐาน จะสมหวังแล แต่ก่อนรดน้ำทุกครั้งต้องเสกน้ำรดด้วยคาถา นะโมพุทธายะ 3 หรือ 9 จบเสมอ และควรปลูกว่านในวันพฤหัสบดีข้างขึ้นเท่านั้น โบราญเชื่อว่าหากบ้านใดได้ปลูกเลี้ยงว่านมหาบัว ว่านมหาโชคและว่านมหาลาภและปลูกเลี้ยงตามวิถีว่านแล้ว นับว่าครบกลุ่มไตรภาคี ผู้ปลูกเลี้ยงจะมีโชคมีลาภ มีความสุข มีความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต

วิธีปลูกว่านมหาบัว
ว่านมหาบัว ควรที่จะมีการปลูกไว้อยู่ในกระถางทรงใหญ่ ใช้ดินผสมจากดินร่วนหญ้าสับฟาง ใบพืชตระกูลถั่วทุกชนิดที่ผุพัง ใบทองหลางและใบมะขาม จามจุรีเป็นอินทรีย์ปุ๋ย สำหรับปลูกพืชตระกูลนี้ได้เป็นอย่างดี ที่ห้ามใช้เด็ดขาด คือ ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ในแวดวงค้าว่าน หากนำปุ๋ยวิทยาศาสตร์มาใช้ ถือกันหนักหนาว่าเป็นการปฏิบัติการ แหกตา ที่ถึงกับไม่มองหน้ากัน และไม่เผาผีกันเลยทีเดียวจะบอกให้ เพราะปุ๋ยวิทยาศาสตร์จะเร่งให้ว่านงอกงามอยู่เพียงแค่พักเดียวเท่า พอเปลี่ยนมือก็ทรุดโรมเฉาตาย ใช้ปุ๋ยคอก และปลูกว่านให้ หัวโผล่ ด้วย เอาไว้เป็นหัวใจของการปลูกว่าน ก้นกระถางจะต้องหาอิฐมอญมาทุบหยาบๆ 4-5 ก้อน รองไว้จะช่วยระบายน้ำได้ดี และในเวลารดน้ำ ก็ควรที่จะรดเช้าและเย็น และตอนรดน้ำก็ควรที่จะให้กระถางเย็นก่อน