ศูนย์ ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมา จากพระราชดำริ ได้ดำเนินการสนอง พระราชดำริในเรื่องต่างๆ โดยเน้นการ ศึกษา ทดลอง และพัฒนาการใช้ ประโยชน์จากพื้นที่พรุ เพื่อนำผลการ ศึกษา ทดลองที่ประสบผลสำเร็จไปขยายผล โดยมีเป้าหมายสุดท้ายของ การพัฒนา คือ การพัฒนาคนให้ สามารถดำรงชีวิตแบบพออยู่พอกิน และพึ่งตนเองได้เป็นหลัก
ในระหว่างวันที่ 18 สิงหาคม – 3 ตุลาคม 2524 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์เสด็จพระราชดำเนิน แปรประทับพระราชฐานประทับแรม ณ พระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์ ทรงเยี่ยมราษฎรในหลายพื้นที่ของจังหวัดนราธิวาส ทรงทราบถึงปัญหาและความทุกข์ยากของราษฎรอันเนื่องมาจากพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นพื้นที่พรุสภาพดินเป็นดินเปรี้ยวจัดไม่สามารถปลูกพืชได้จึงมีพระราชดำรัสกับเจ้าหน้าที่ ที่เกี่ยวข้องสรุปความว่า
“…ศูนย์ศึกษาการพัฒนาที่มีอยู่ในจังหวัดนราธิวาสนี้ ก็เป็นศูนย์ศึกษาที่เน้นหนักไปในทางค้นคว้าวิจัย
และบริการในชีวิตความเป็นอยู่แบบที่เป็นอยู่ในภาคใต้ หนักในทางดินที่เป็นพรุ ซึ่งเป็นปัญหามากเพราะยังไม่ได้ศึกษาพอ และเกี่ยวข้องกับกรมกองหลายกรมกอง ซึ่งอาจจะยัง ไม่ปรองดองกันคือไม่เข้าใจ ก็มาวิจัยพร้อมกันที่เดียวกันก็จะได้มีความเข้าใจกันได้…” ในระหว่างวันที่ 18 สิงหาคม – 3 ตุลาคม 2524 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์เสด็จพระราชดำเนิน แปรประทับพระราชฐานประทับแรม ณ พระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์ ทรงเยี่ยมราษฎรในหลายพื้นที่ของจังหวัดนราธิวาส ทรงทราบถึงปัญหาและความทุกข์ยากของราษฎรอันเนื่องมาจากพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นพื้นที่พรุสภาพดินเป็นดินเปรี้ยวจัดไม่สามารถปลูกพืชได้จึงมีพระราชดำรัสกับเจ้าหน้าที่ ที่เกี่ยวข้องสรุปความว่า
“…ศูนย์ศึกษาการพัฒนาที่มีอยู่ในจังหวัดนราธิวาสนี้ ก็เป็นศูนย์ศึกษาที่เน้นหนักไปในทางค้นคว้าวิจัย และบริการในชีวิตความเป็นอยู่แบบที่เป็นอยู่ในภาคใต้ หนักในทางดินที่เป็นพรุ ซึ่งเป็นปัญหามากเพราะยังไม่ได้ศึกษาพอ และเกี่ยวข้องกับกรมกองหลายกรมกอง ซึ่งอาจจะยัง ไม่ปรองดองกันคือไม่เข้าใจ ก็มาวิจัยพร้อมกันที่เดียวกันก็จะได้มีความเข้าใจกันได้…”
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนัก งาน กปร.) จึงมีมติอนุมัติหลักการให้จัดตั้ง “ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมาจาก พระราชดำริ” เมื่อวันที่ 6 มกราคม พ.ศ. 2525 ตั้งอยู่ระหว่างบ้านพิกุลทอง และบ้านโคกสยา ต.กะลุวอเหนือ อ.เมือง จ.นราธิวาส ถนนสาย นราธิวาส-ตากใบ ห่างจากเมืองนราธิวาส 7 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 1,740 ไร่
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เป็นศูนย์กลางการดำเนินงานเพื่อสนองพระราชดำริ ในการพัฒนาพื้นที่ดินเปรี้ยวอย่างยั่งยืนของประเทศ
พันธกิจ
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดนราธิวาส ได้ดำเนินการตั้งแต่ปี 2525 เป็นต้นมา ดำเนินการเพื่อสนองพระราชดำริทั้งด้านการศึกษา ทดลอง วิจัย ค้นคว้า และการพัฒนาแบบเบ็ดเสร็จ โดยเฉพาะเรื่องดินเปรี้ยว ดินอินทรีย์ การนำความรู้และเทคโนโลยีที่ได้ขยายผลไปสู่เกษตรกรที่มีปัญหาลักษณะเดียวกัน สามารถยกระดับรายได้ ความเป็นอยู่ และคุณภาพชีวิตของราษฎรในพื้นที่เป้าหมายให้สูงขึ้นในส่วนงานปศุสัตว์ได้ดำเนินการค้นคว้าวิจัยทั้งด้านพืชอาหารสัตว์ และอาหารสัตว์ เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนอาหารสัตว์ทั้งในแง่ปริมาณและคุณภาพ การเพิ่มผลผลิตและการจัดการพืชอาหารสัตว์ การใช้ประโยชน์จากพืชอาหารสัตว์ที่มีอยู่ในสภาพธรรมชาติ การเลี้ยงสัตว์แบบผสมผสานกับการปลูกพืชยืนต้น โดยศูนย์วิจัยและพัฒนาอาหารสัตว์นราธิวาส กองอาหารสัตว์ กรมปศุสัตว์ เป็นผู้รับผิดชอบในการศึกษาวิจัย ทดสอบ ดังนี้
งานค้นคว้า วิจัย
งานสาธิตเทคโนโลยีด้านอาหารสัตว์ในศูนย์ศึกษาฯ
กิจกรรมสาธิตเทคโนโลยีการจัดการพืชอาหารสัตว์ในพื้นที่ดินเปรี้ยว ผลการดำเนินงานเก็บข้อมูลในช่วงเดือนตุลาคม – สิงหาคม 2547 พืชอาหารสัตว์ที่สามารถปรับตัวในสภาพพื้นที่ดินเปรี้ยว สามารถให้ผลผลิตดีที่สุด ได้แก่ หญ้าอะตราตั้ม หญ้าพลิแคทูลั่ม และหญ้าซิกแนลเลื้อย ซึ่งดำเนินการที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองกิจกรรมสาธิตพันธุ์พืชอาหารสัตว์ สาธิตพันธุ์พืชดี มีระบบจัดการ เพื่อให้เกษตรกรที่มาดูงานภายในศูนย์ฯ นำไปเป็นแบบอย่าง ซึ่งดำเนินการที่งานปศุสัตว์ ในศูนย์การพัฒนาพิกุลทอง
กิจกรรมการจัดการและการใช้ประโยชน์แปลงหญ้าซิกแนลเลื้อยเลี้ยงแพะนม สาธิตการเลี้ยงแพะนมจำนวน 5 ตัว จุดประสงค์เพื่อสาธิตระบบการผลิต การจัดการ การแปรสภาพ การเก็บรักษาและกสนใช้ประโยชน์ ซึ่งมีเกษตรกรที่มาชมงานในศูนย์ศึกษาฯ มีความสนใจที่จะเอาไปเป็นแบบอย่าง
กิจกรรมต่างๆ ที่ได้ดำเนินการในศูนย์ฯ ประกอบด้วย
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
95 หมู่ 6 ต.กะลุวอเหนือ อ. เมือง จ.นราธิวาส รหัสไปรษณีย์ 96000
โทรศัพท์ : 0-7363-1033, 0-7363-1038
โทรสาร : 0-7363-1034
อีเมลล์ : cpt_1@ldd.go.th