เทียนหยด พืชที่มีผลเป็นพิษ

ต้น เป็นไม้พุ่มสูง 2-3 เมตรขึ้นได้ดีในดินทุกชนิด โตเร็ว ชอบแสงแดดตลอดทั้งวัน ลำต้นแตกกิ่งก้านหนาแน่น กิ่งลู่ลง ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ ลักษณะใบรูปไข่ กว้าง 1.5 – 2 ซม.ยาว 3-7 ซม.ปลายมน หรือแหลม ขอบใบหยักเป็นฟันเลื่อย ดอก สีม่วงเข้ม หรือขาวออกที่ปลายกิ่ง ออกดอกตลอดปี โคนกลีบเชื่อมติดกัน ปลายกลีบแยกป็น 5 แฉก บานเต็มที่กว้าง 1-1.5 ซม.

ชื่อวิทยาศาสตร์: Duranta erecta L.
ชื่อสามัญ: Golden Dewdrop, Pigeon Berry, Sky Flower
ชื่ออื่น: เครือออน (แพร่), พวงม่วง ฟองสมุทร เทียนไข (กรุงเทพฯ), สาวปอลด (เชียงใหม่) ชาทอง Duranta, Golden dewdrop, Pigeon berry, Sky flower
วงศ์: VERBENACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:
ไม้พุ่ม สูง 1-3 ม. แตกกิ่งก้าน กิ่งลู่ลง

• ใบ ใบเรียงสลับ ใบเดี่ยว รูปไข่กลับ กว้าง 3.0-3.5 ซม. ยาว 5-6 ซม. ปลายใบแหลม หรือมน โคนใบสอบ ขอบใบจักฟันเลื่อย ก้านใบสั้น
• ดอก มี 2 พันธุ์ คือ พันธุ์ดอกสีขาวและสีม่วง ดอกช่อแบบกระจะออกปลายกิ่ง เส้นผ่านศูนย์กลางดอกย่อย 1-1.5 ซม. กลีบเลี้ยงสีเขียว เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 ริ้ว กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ สีม่วงหรือสีขาว
• ผล ผลออกเป็นช่อห้อยลง รูปกลม ขนาดประมาณ 1 ซม. สีเขียว เมื่อสุกสีเหลือง มีพิษ

เทียนหยด สามารถที่จะขยายพันธุ์ด้วนการเพาะเมล็ดและการตอนกิ่ง แม้กระทั่งการปักชำก็สามารถที่จะขยายพันธุ์เทียนหยดได้เหมือนกัน ดินที่เหมาะสำหรับการปลูกเทียนหยดจะเป็นดินร่วนที่ระบายน้ำได้ดี และต้องการแสงแดดเต็มวัน

การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ดอกสวย ปลูกประดับเป็นไม้ประธาน หรือเป็นแนวรั้วบังสายตา ตัดเเต่งเป็นรูปทรงต่างๆได้ ปลูกริมถนน ทางเดิน ริมทะเล ผลเป็นพิษไม่ควรปลูกใกล้สนามเด็กเล่น

ประโยชน์ : ใบตำพอกแก้ห้อเลือด ห้ามเลือด แก้อักเสบบวมเป็นหนอง
การใช้ประโยชน์ในท้องถิ่น : ผลปรุงยาแก้ไข้มาลาเรีย ใบพอกแก้ห้อเลือด เป็นยาห้ามเลือด แก้อักเสบบวมเป็นหนอง เทียนหยดสามารถปลูกทำเป็นรั้วบ้านได้ มีความเชื่อว่า ถ้าปลูกเทียนหยดหน้าบ้านจะทำให้ชีวิตมีความสว่างไสว เหมือนมีแสงเทียนนำทาง อันตรายจากเทียนหยด คือ ผลมีพิษ ถ้ารับประทานอาจอันตรายถึงชีวิตได้ การนำมาใช้ต้องระมัดระวังและมีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์มาสนับสนุน

เทียนหยดเป็นพืชที่มีพิษ โดย ผลสีส้มของเทียนหยด เป็นสารประกอบโปรตีนที่มีพิษ ไม่ควรรับประทาน หากรับประทานเข้าไปแล้วเคี้ยว อาจจะทำให้เสียชีวิตได้ (แต่ถ้าหากรับประทานเข้าไปแล้วไม่เคี้ยว จะไม่ก่อให้เกิดอันตราย)
ส่วนที่เป็นพิษ : ใบ ผล
สารพิษ : ใบ ผล มีสาร saponin และผลมีสาร narcotine alkaloids
การเกิดพิษ : รับประทานผลอาจตายได้ จะทำให้อาเจียน ปวดท้อง ปวดศีรษะ มีไข้ ตาพร่า กระหายน้ำมาก ถ้าได้รับพิษมาก เม็ดเลือดแดงแตกได้ พืชนี้เป็นพิษต่อสัตว์เลือดเย็นด้วย
การรักษา :
ส่งโรงพยาบาล ให้กินนม หรือไข่ขาว เกลือบกระเพาะ เพื่อลดการดูดซึมของสารพิษ ล้างท้อง ถ้าเสียน้ำมาก ต้องให้น้ำเกลือทางเส้นเลือด

ที่มา
ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์