ตีนเป็ดน้ำ ไม้ยืนต้นประดับทรงพุ่มสวย
ตีนเป็ดน้ำ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กสูงประมาณ 15 เมตรมีน้ำยางสีขาว ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปไข่แกมใบหอก ดอกช่อออกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดสีขาวกลางดอกสีเหลือง ผลสดรูปวงรี ผลสุกมีสีม่วงเข้ม เมล็ดใหญ่เกือบเท่าผลมี 2 เมล็ด มีถิ่นกำเนิดจากอินเดีย ศรีลังกา จนถึงอินโดนีเซีย พบขึ้นทั่วไปตามป่าชายหาด ชอบขึ้นตามริมแม่น้ำลำคลอง และที่ลุ่มซึ่งมีน้ำท่วมถึงทั่วไป
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cerbera odollamGaertn.
ชื่อวงศ์ : Apocynaceae
ชื่อสามัญ : Pong pong
ชื่อพื้นเมือง : ตีนเป็ดน้ำ ตีนเป็ดทะเล ตุม มะตะกอ สั่งลา
ลักษณะ
ไม้ต้นขนาดเล็ก ไม่ผลัดใบ เรือนยอดทรงกลมทึบ ลำต้นมักแตกกิ่งต่ำ เปลือกเรียบสีเทา มีช่องระบายอากาศเป็นร่องยาว มีน้ำยางสีขาว
- ใบ : ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ ใบรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ กว้าง 2.4-8 เซนติเมตร ยาว 8.9-30 เซนติเมตร ปลายใบติ่งแหลม โคนใบรูปลิ่ม ใบเกลี้ยง สีเขียวเข้มเป็นมัน ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย
- ดอก : สีขาว กลางดอกมีสีเหลือง (ถ้าเป็นตีนเป็ดทรายกลางดอกมีสีชมพูหรือแดง) ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดปากแตร ปลายแยกเป็น 5 แฉก ดอกบานเต็มที่กว้าง 6-7 เซนติเมตร
- ผล : ผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดียว ทรงกลมหรือค่อนข้างกลมเป็นสองพูตื้นๆ สีเขียวอมม่วงถึงม่วงเข้ม กว้างประมาณ 6 เซนติเมตร ยาวประมาณ 7 เซนติเมตร (ผลขนาดใหญ่กว่าตีนเป็ดทราย) เมล็ดแข็งและเบาลอยน้ำได้
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ : ทรงพุ่มสวย ดอกสวยมีกลิ่นหอม ผลสวย ปลูกให้ร่มเงา ลานจอดรถ ริมถนน ปลูกประดับริมสระว่ายน้ำ ริมทะเล ทนลม ทนน้ำท่วมขัง ยางเป็นอันตรายไม่ควรปลูกใกล้สนามเด็กเล่น
ประโยชน์ : ใบแก้หวัด กลาก เกลื้อน เมล็ดใช้เบื่อปลา เปลือกต้นแก้ไข้ ผลมีพิษทำให้เกิดอาการระคายเคือง เมล็ดทำไม้ประดับแห้ง
สรรพคุณ
- ราก ขับเสมหะ ขับผายลม แก้ลมให้กระจาย แก้ลม แก้อาเจียน
เปลือกต้น เป็นยาถ่าย ทำให้อาเจียน แก้ไข้เพื่อดีพิการ แก้บิด ขับไส้เดือน แก้หวัด แก้หลอดลมอักเสบ สมานลำไส้ แก้ไข้ แก้นิ่ว - แก่น กระจายลมอัมพฤกษ์ กระจายลม กระจายเลือด แก้ลมอัมพฤกษ์ แก้อัมพาต
- กระพี้ ขับโลหิตให้ตก แก้เกลื้อน
- ใบ แก้ไข้หวัด แก้ไข้ตัวร้อน ฆ่าพยาธิ กลากเกลื้อน แก้กลาก ฆ่าพยาธิผิวหนัง แก้ เกลื้อน ฆ่าพยาธิ ทำให้อาเจียน เป็นยาถ่าย แก้อาเจียนเป็นโลหิต
- ดอก แก้ริดสีดวงทวาร แก้โลหิต แก้โลหิตพิการ แก้ไข้ตัวร้อน
- ผล แก้ผมหงอก รักษาขน ระงับปวด รักษาโรคกลัวน้ำ ทำให้อาเจียน เป็นยาถ่าย กินมากตายได้ เป็นยาระบาย
- เมล็ด ใช้เบื่อปลา มีฤทธิ์ต่อหัวใจ
- น้ำมันจากเมล็ด แก้หวัดแก้หิด ใส่ผมแก้เหา ทำให้ร้อนแดง แก้คัน เป็นยาทาถูนวด ให้ร้อนแดง เป็นยาฆ่าแมลง
ทั้งต้น แก้ไข้หวัด ทำให้อาเจียน ทำให้ถ่าย แก้อาเจียนเป็นเลือด - ยางสด ผสมกับน้ำมันต้นยางนาเคี้ยวให้สุกแก้แผลเน่าเรื้อรัง
ป้ายคำ : ป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง
เรื่องที่เกี่ยวข้องกับหมวด ไม้ยืนต้น
-
ยางพาราเป็นพืชยืนต้นใช้เวลาในการปลูกนานถึง 6 ปี จึงจะสามารถกรีดน้ำยางได้ปกติ ผลผลิตยางพาราจะออกสู่ตลาดเกือบทั้งปี โดยจะออกสู่ตลาดมากในช่วงปลายปีต่อเนื่องจนถึงต้นปี ... -
เต่าร้างเป็นพืชตระกูลปาล์ม ที่มีหน่อและขึ้นเป็นกอ พบทั่วไปในป่าดิบทุกแห่ง ชอบขึ้นในบริเวณที่มีความชุ่มชื้นสูง ต้นเป็นปล้องสูงชะลูดขึ้นไป บางต้นเตี้ย บางต้นสูงถึง 6-12 เมตร ... -
ต้นกุงพบได้ในป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง หรือป่าแดง ที่พบขึ้นอยู่ทุกภาคของประเทศไทย ทำที่อยู่อาศัย (ปัจจุบันเป็นไม้อนุรักษ์)